Zo maakt 39% van de werknemers zich zorgen over de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie, blijkt uit het nieuwste onderzoek van BCG. Want kun je AI wel veilig en verantwoord gebruiken? Gaan er banen verdwijnen? En hoe zit het met vooroordelen, verantwoording en regulering?
In dit artikel verkennen we de invloed van AI op jouw organisatie. En we leggen uit hoe je goed omgaat met de mogelijkheden en risico’s van AI om het welzijn van jouw medewerkers te beschermen.
In dit artikel:
De opkomst van AI op de werkvloer
De voordelen voor jouw organisatie
AI en werk: de risico’s
Impact van AI op je werknemers: zorgen en onzekerheid
Zo bescherm je het welzijn van je werknemers
De opkomst van AI op de werkvloer
Wat is AI ook alweer? Kort gezegd houdt artificial intelligence of kunstmatige intelligentie in dat een machine complexe taken uitvoert die normaal door een mens gedaan worden. Dat kunnen administratieve taken zijn, het analyseren van data, taal of objecten, en beredeneren. Maar het is dankzij generatieve AI ook steeds vaker creatief werk – zoals het schrijven van een e-mail met ChatGPT.
En veel AI is zelflerend dankzij algoritmen: hoe meer gegevens je het voedt, hoe slimmer de technologie wordt.
Het gebruik van AI-technologie is de afgelopen jaren sterk gegroeid. Volgens onderzoek van Boston Consulting Group maakte in 2018 wereldwijd nog 22% van de bedrijven gebruik van AI. Begin 2023 was dat aantal verdubbeld tot 50% van de ondervraagde bedrijven.
De voordelen van AI voor jouw organisatie
De groei in professioneel gebruik van kunstmatige intelligentie is niet gek, want AI levert op het eerste gezicht veel voordelen op voor bedrijven.
De grootste waarde zit erin dat AI-technologie allerlei processen kan automatiseren. En dat leidt weer tot meer efficiëntie en grote economische winst. Zo kan kunstmatige intelligentie volgens consultancybureau PwC tussen nu en 2030 tot wel 15,7 triljoen (een miljoen keer een miljoen) dollar opleveren voor de wereldeconomie.
Als we dieper in de economische baten duiken, kunnen we 3 positieve uitkomsten van AI ontdekken voor de toekomst van werk:
- Innovatie: zeker in combinatie met algoritmen maakt AI allerlei nieuwe manieren van werken (en leven) mogelijk.
- Hogere productiviteit door het automatiseren van handmatige, routinematige taken. Machines kunnen die taken sneller, foutloos en 24/7 uitvoeren.
- Een snelle analyse van data, wat kan helpen bij de besluitvorming binnen een organisatie.
Kunstmatige intelligentie heeft al veel nieuwe, innovatieve bedrijfsmodellen mogelijk gemaakt die onderdeel zijn geworden van ons dagelijks leven. Zoals de virtuele assistent op je smartphone, of een Chatbot die de klantenservice deels digitaliseert.
AI-technologie is namelijk in staat om enorm veel informatie tegelijkertijd te verwerken – veel meer dan een mens ooit in een mensenleven zelf zou kunnen analyseren. En daarmee helpt het bijvoorbeeld IT-bedrijven of andere afdelingen die werken met grote hoeveelheden data, om modellen op te stellen en trends te voorspellen op basis van die data.
Bedrijven in de retail of consumptiegoederen maken daarnaast veel gebruik van AI om de klantervaring te verbeteren met gepersonaliseerde aanbevelingen voor producten. Denk maar aan de slimme algoritmen achter de advertenties die je te zien krijgt op Google, Linkedin of Instagram.
En ook in HR wordt kunstmatige intelligentie steeds vaker ingezet. Daar kan het handmatige taken efficiënter maken – van payroll en het screenen van CV’s voor recruitment, tot zelfs het beoordelen van video-sollicitaties.
AI en werk: de risico’s waarvan je op de hoogte moet zijn
De return-on-investment van AI is dus duidelijk. Door processen te stroomlijnen, kan het bedrijven veel tijd besparen en geld opleveren.
Maar er is natuurlijk ook een andere kant van de AI-medaille.
Een van de risico’s van AI is dat het niet inclusief is. In 2018 kwam AI al in het nieuws omdat het bij het beoordelen van CV’s voor sollicitaties bij Amazon bevooroordeeld bleek te zijn. Het benadeelde vrouwelijke sollicitanten. En ook in 2020 had de technologie voor gezichtsherkenning van Microsoft en IBM nog een bias: het herkende de gezichten van witte mannen beter.
Er kleven ook een aantal grote risico’s aan het gebruik van AI-technologie:
1. Bias en (gebrek aan) inclusiviteit
AI geeft alleen output op basis van de data die wij het voeden. Het kan niet verder kijken dan de input die het krijgt.
Daarom is een van de gevaren van AI-technologie dat het biases – vooroordelen – kan hebben, en zelfs discriminerende resultaten kan geven.
Als je AI bevooroordeelde of niet-diverse data als input geeft, zoals meer gegevens over één gender of huidskleur, dan is de output ook bevooroordeeld. Het is dus goed om bias te proberen te voorkomen door diverse data te gebruiken, en regelmatig een menselijke check te doen op de resultaten van AI of de regels achter een algoritme.
2. Privacy en databeveiliging
AI en algoritmen werken op basis van enorme hoeveelheden data. En het is de vraag of elke AI-technologie even zorgvuldig met die gegevens omgaat. Zo moet je om ChatGPT te gebruiken een account aanmaken en slaat de chatbot al je zoekopdrachten op.
Zorg er dus voor dat je niet zomaar persoonlijke data van klanten of werknemers gebruikt voor AI; vraag altijd toestemming. En check ook het privacybeleid van de technologie – bijvoorbeeld of gegevens worden gedeeld met andere partijen.
3. Transparantie en verantwoording
Veel AI-gedreven modellen doen voorspellingen of geven antwoorden zonder uitleg op welke logica die gebaseerd zijn. Heb je weleens een vraag gesteld aan ChatGPT? Je krijgt dan geen bronvermelding bij het antwoord.
De machine geeft alleen de eindconclusie, zonder dat duidelijk wordt welke bronnen, bewijzen en denkproces er zijn gevolgd. Zeker als je AI gebruikt voor het maken van beslissingen – bijvoorbeeld over de geschiktheid van een kandidaat in recruitment of voor het stellen van een diagnose in de zorg – is dit een belangrijke kwestie.
4. Verlies van menselijk contact
Een risico van automatisering in het algemeen is dat we steeds minder menselijke interactie hebben. En dat terwijl we in deze tijden van technologische ontwikkeling juist meer behoefte blijken te hebben aan sociaal contact.
Psycholoog Britt legt uit: “Sociale gezondheid heeft een grote impact op onze kwaliteit van leven. We hebben als mensen genoeg sociale contacten nodig voor ons welzijn, maar ook met voldoende diepgang. Goede relaties zijn de grootste voorspeller van geluk – dat toont onderzoek na onderzoek aan.”
Dus als je AI vaker wilt inzetten in jouw organisatie, is het zaak om ook goed na te denken over de manieren waarop je menselijk contact wil behouden.
