Wat maakt je een goede leider? De 5 kenmerken van goed leiderschap (aldus de wetenschap)

11 apr ‘23
6 min
Werkprestaties
Lisanne van Marrewijk
Gecontroleerd door psycholoog Clara Isabell Slawik
Iedereen is anders. Wat jou een goede leider maakt, heeft onder andere te maken met het team dat je leidt, de omgeving waarin je je bevindt en jou als persoon. Toch is er los daarvan een aantal kenmerken die sterke leiders met elkaar gemeen hebben, blijkt uit onderzoek. 

 

Wat onderscheid een leider van een sterke leider? Ondersteunt met wetenschappelijke bronnen schijnt psycholoog Clara Isabell Slawik haar licht op leiderschap.

 

Waar gaat goed leiderschap over?

 

Goed leiderschap bestaat uit twee elementen:

 

  1. Het team verder brengen
  2. Mensen begeleiden

 

Clara legt uit: “Je ziet vaak dat mensen in een leidinggevende functie doorgroeien, omdat ze ambitieus, gefocust en vooruitstrevend zijn. Dat zijn goede kwaliteiten om te hebben, maar het menselijke aspect wordt daarin vaak onderschat.”

 

Met als gevolg dat veel leiders ondersteuning zoeken om te begrijpen waarom leidinggeven zo vermoeiend is. 

 

“Dat gaat niet zozeer over de hoeveelheid taken, maar vooral over de verantwoordelijkheid over andere mensen die ze ineens hebben”, verklaart de psycholoog. Dat maakt de functie uitdagend en bijzonder, maar soms ook zwaar of inspannend.

 

Goed leiderschap heeft dus twee kanten. En voor beide kanten zijn bepaalde kwaliteiten nodig. 

 

Clara: “Het is enerzijds belangrijk om ambitieus en innovatief te zijn. Zo moet je als leider bereid zijn om letterlijk het voortouw te nemen en keuzes te maken.” 

 

“Anderzijds is het essentieel om zelfbewust te zijn, grenzen te stellen, veerkracht te tonen en in staat te zijn om je perspectief te veranderen ten opzichte van andermans situaties en emoties.”

 

6 kenmerken van goed leiderschap

 

En die kwaliteiten ontwikkelen is belangrijk, want uit onderzoek van Gallup blijkt dat een kwart van de medewerkers zich niet verbonden voelt met de organisatie als gevolg van slecht leiderschap. Met verminderde productiviteit, lager rendement en meer verloop van personeel als gevolg.

 

Deze kwaliteiten helpen je als leider om sterke relaties te ontwikkelen, vertrouwen en respect op te bouwen, een transparante en open cultuur te creëren en je team te leiden door onzekere tijden en tijden van verandering.

 

1. Ze zijn zelfbewust en prioriteren hun eigen welzijn en ontwikkeling

 

“Effectief leiderschap begint met het vermogen om in jezelf te geloven,” schrijft Radhika Kapur in zijn onderzoek naar de karakteristieken van effectief leiderschap. De eerste stap naar een goede leider zijn, is een goede leider zijn voor jezelf. 

 

Sterk persoonlijk leiderschap – de manier waarop je je eigen leven leidt – legt de basis voor het leiden van anderen, schreven we al eerder. Om een goede leider te zijn, wil je in eerste instantie jezelf goed kennen.

 

Daarnaast is het belangrijk dat je veerkrachtig bent, onderstreept Clara. En dat doe je door je eigen mentaal welzijn prioriteit te geven. Zo blijkt uit onderzoek dat leiders die ‘s ochtends de tijd voor zichzelf nemen, hun intenties duidelijk hebben en taken goed inplannen, beter kunnen leiden.

 

Ook het stellen van duidelijke grenzen is belangrijk, en dat begint bij jezelf en weten wat je eigen sterke- en zwakke punten zijn.

 

2. Ze prioriteren de ontwikkeling en het welzijn van anderen

 

Daarnaast is het belangrijk dat je je focust op de ontwikkeling en het welzijn van je team. Niemand functioneert lekker als ‘ie gestrest, gespannen of onzeker is. En als leider, kun je je team hierin ondersteunen door een veilige en open teamcultuur te creëren.

 

Dit doe je door o.a. vertrouwen te tonen, mensen te complimenteren op hun werk en overwerken te demotiveren. Wijs mensen er bijvoorbeeld op dat ze genoeg hebben gewerkt en dat het tijd is om te ontspannen. Verklaar dat die ontspanning onmisbaar is om goed te kunnen blijven presteren.

 

“Train people well enough so they can leave, but treat them well enough so they don’t want to.” – Richard Branson

 

Essentiële ingrediënten voor een positieve en open cultuur waar mensen zich goed voelen en met plezier naar werk gaan. Dat onderstreept ook Teresa Goode, hoogleraar van het leiderschapsprogramma aan de Northeastern University.

 

Delegeren, adviseren en coachen zijn hier belangrijke aspecten van, meent Goode. Clara vult aan: “Als leider wil je in staat zijn om een balans te vinden tussen enerzijds het zijn van een leider en het behouden van een bepaalde afstand met je team en anderzijds het zijn van een mentor die dichtbij staat.” 

 

Door tegelijkertijd assertief en empathisch te zijn en je team het vertrouwen te geven dat ze moeilijke dingen kunnen doen, leg je een goede basis voor die aanpak en een sterke teamcultuur. 

 

Goode: “Het volbrengen van moeilijke taken helpt een team vertrouwen in zichzelf te krijgen en te groeien.”

 

3. Ze communiceren veel, helder en krachtig 

 

Een sterke leider communiceert vaak en op verschillende manieren, denk aan teammeetings, één-op-één-gesprekken, mails, calls, als leider zorg je ervoor dat je de boodschap over de bühne brengt. Dat blijkt uit onderzoek door de Amerikaanse leiderschapsadviseurs Jack Zenger en Joseph Folkman.

 

Veel en helder communiceren zorgt ervoor dat iedereen op de hoogte is van doelen, verwachtingen en taken. “Is iemand in het team niet op de hoogte? Dan heb je jouw verwachtingen waarschijnlijk niet voldoende gecommuniceerd”, onderstreept Goode.

 

Sidenote: tegelijkertijd is luisteren en compassie tonen net zo belangrijk. Neem de tijd om met compassie naar anderen te luisteren, vragen te stellen en écht te begrijpen wat ze bedoelen. 

 

Clara: “Je wilt je niet alleen empathisch opstellen, maar ook compassie tonen. Je wilt situaties vanuit het perspectief van de ander bekijken en hier effectief naar handelen.”

 

4. Ze innoveren en experimenteren

 

Om als bedrijf te blijven bestaan en je concurrentie voor te zijn, is het nodig om te innoveren en experimenteren. En als leider is het jouw rol om de nieuwsgierigheid en het enthousiasme aan te wakkeren dat nodig is voor die innovatie. 

 

Dit doe je als leider door mensen aan te moedigen nieuwe dingen te proberen, fouten maken te omarmen en te zien als leermomenten en (on)geschreven regels uit te dagen, vertelt professor Anthony Mayo aan Harvard Business School

 

5. Ze hebben een strategische visie

 

“Als leider is het belangrijk dat je vooruitkijkt en het overzicht behoudt, maar tegelijkertijd de diepte in kunt duiken als dat nodig is”, vertelt Clara.

 

Je wilt je bezighouden met waar de organisatie naartoe gaat en wat je kunt doen om daar te komen. Dat vereist flexibiliteit en innovatie.

 

“Daarnaast is een sterke leider besluitvaardig”, zegt Clara overtuigend. Die besluitvaardigheid legt de basis voor het voeren van een strategisch plan en een sterke visie. En zorg ervoor dat je de beslissingen die je maakt, kunt onderbouwen.

 

6. Ze zijn integer 

 

“Eén van de belangrijkste eigenschap van een sterke leider is integriteit. Als medewerker wil iemand naast je hebben staan die je in vertrouwen kunt nemen”, vertelt Clara.

 

Ook uit onderzoek van een Amerikaanse consultancybureau blijkt dat driekwart van de medewerkers integriteit zien als de belangrijkste eigenschap van een sterke leider. Medewekers willen ervanuit kunnen gaan dat, wat er ook gebeurt, hun manager achter hen staat en hen eerlijk behandelt.

 

“Ik geloof dat een leider die zijn team echt vertrouwt in alles de beste leider is. Want de leiding nemen is één ding, de nabijheid en het vertouwen in mensen hebben, en zij in jou, is iets anders”, gaat de psycholoog verder. 

 

“The ability to balance power and accountability can set successful leaders apart from ineffective ones”, schrijft Harvard Business School.

 

“Uiteindelijk zijn we allemaal mens”

 

Eén van de belangrijkste dingen om jezelf aan te herinneren, is dat we allemaal gewoon mens zijn. Mensen die fouten maken, onzeker zijn, goede dagen hebben en slechte dagen hebben.

 

“We lijken misschien anders, maar uiteindelijk hebben we dezelfde behoeftes”, onderstreept Clara. “We willen allemaal begrepen worden, erbij horen, ons gehoord voelen, veilig zijn en ons verbonden voelen met anderen.”

 

Begrijp je een teamlid niet? Vraag om hun perspectief te delen en probeer de situatie uit het perspectief van de ander te bekijken. Vraag jezelf af hoe jij je zou voelen in zo’n situatie. En belangrijk: toon compassie, ook als je het nog steeds niet begrijpt.

 

Een betere leider worden

 

Hoe je die kwaliteiten ontwikkelt? “Door geduld te hebben en niet teveel druk op jezelf te leggen,” meent Clara. 

 

“Niemand functioneert goed als er veel druk op je schouders ligt. En laten we eerlijk zijn: een leider heeft vaak twee rollen in één en het kost vaak tijd om je dat eigen te maken en daarin je eigen balans te vinden. Hoeveel je ook leest over leiderschap, je leert het pas echt door het gewoon te doen.”

 

Onthoud ook dat je er niet alleen voor staat. Clara: “Bespreek je ervaringen en uitdagingen met anderen leiders. Deze ‘tweedegraads’ belevenissen geven andere inzichten die jou én de ander weer verder helpen.” 

 

Simpelweg open over je onzekerheden en uitdagingen praten kan je verder brengen dan je van tevoren verwacht.

 

Wil jij groeien als leider? Ga aan de slag met een psycholoog. Een psycholoog helpt je om:

 

  • Grenzen te stellen en balans te vinden
  • Je kwaliteiten te herkennen en benutten
  • Je zelfkennis te vergroten en veerkracht op te bouwen
  • Met een ander perspectief naar situaties te kijken
  • Beter te communiceren 
Ontwikkel jezelf als leider

Praat 1:1 met een psycholoog over jouw leiderschap

Om hulp en begeleiding vragen helpt om uitdagingen onder ogen te zien en concrete oplossingen te vinden.