Hoe zeg je ‘nee’ (en waarom vinden we het zo lastig)?

 

Over het algemeen zeggen we niet graag nee. Waarom is dat zo? Waarom zeggen we soms ja als we eigenlijk niet willen. En hoe doe je dat dan wel: op een positieve manier (en zonder schuldgevoel) nee zeggen?

 

Waarom zeggen we liever geen nee?

 

Er zijn verschillende redenen waarom we er moeite mee hebben om nee te zeggen en ja voorrang geven. Dat heeft allemaal te maken met onze behoefte om erbij te horen, om te verbinden met anderen. En ‘nee’ lijkt averechts te staan op deze behoefte.

 

We zeggen liever geen nee tegen anderen, omdat we willen dat anderen ons aardig vinden. Daarnaast gaan we confrontaties en conflicten liever uit de weg, willen we andermans gevoelens niet kwetsen en willen we anderen niet teleurstellen door nee te zeggen. 

 

Tenslotte leven we in een maatschappij waarin ‘ja’ de boventoon voert. Waarin je geen kansen aan je voorbij wilt laten gaan en het maximale uit het leven en je carrière wilt halen. En ‘nee’ maakt daar geen onderdeel van uit. 

 

Een logische gedachtegang (want ‘ja’ brengt kansen en uitdagingen met zich mee), maar tegelijkertijd een gedachtegang die je veel druk op legt. Want het is ook oké om het wat rustiger aan te doen en kansen aan je voorbij te laten gaan.

 

Nee zeggen is een skill (en kun je leren)

 

Ja zeggen is bijna een automatisme geworden. Voordat je het doorhebt, is het er al uit. Ook als je eigenlijk nee bedoelt. Met name vrouwen vinden het vaak lastig. Hoe kun je op die momenten toch nee zeggen, ondanks dat dat misschien onwennig, oncomfortabel of spannend is?

 

1. Oefen met kleine dingen

 

Nee zeggen kan groot aanvoelen als je het nooit doet. Het helpt om te oefenen bij kleine en onbelangrijke dingen, zodat je eraan gewend raakt. Denk aan het bonnetje afslaan in de supermarkt of nee zeggen tegen de ober die vraagt of je nog een drankje wil.

 

Tip: je kunt ook oefenen en leren nee zeggen met één van onze psychologen. Samen kijk je naar wat jij lastig vindt aan nee zeggen en hoe je jouw gedrag kunt aanpassen. Boek hier een gratis kennismaking

 

2. Geef jezelf de tijd

 

Las een pauze in voordat je antwoord geeft. Dit kan in het moment zelf door even een hap adem te nemen en naar buiten te kijken of door tegen de ander te zeggen: ik denk er even over na en kom hier later bij je op terug. 

 

Op die manier geef je jezelf de tijd eerst even na te denken of het wel of niet past in je agenda/leuk is/je energie waard is en kun je een weloverwogen antwoord ja (of nee) geven.

 

Ben je een people pleaser? Zo leer je beter voor jezelf kiezen

 

3. Geef een alternatief

 

Soms kun je iemand met de directe hulpvraag niet helpen, maar ben je op een later moment wel beschikbaar. Of kun je iemand wel verder helpen. Geef dan een alternatief.

 

Laat weten dat het op dit moment niet in je agenda past, maar je volgende maand wel tijd hebt. Of geef aan dat jij al vol zit, maar je de vraag wel door kunt zetten naar een andere collega. 

 

4. Je hoeft geen uitleg te geven

 

Herinner jezelf eraan dat enkel en alleen “nee” voldoende is. Je hoeft geen uitleg te geven over het waarom van de nee. Sterker nog: een argument waarom je niet kunt, geeft de ander alleen maar een kans om jou te overtuigen van het tegenovergestelde. 

 

Uit onderzoek blijkt dat mensen die een excuus gebruikten meer moeite hadden om onder de vraag uit te komen dan mensen die geen uitleg gaven. 

 

Probeer eens één van onderstaande zinnen:

 

• “Helaas, ik kan niet.”
• “Dankjewel, maar dat gaat me helaas niet lukken.”
• “Ik moet deze jammer genoeg afslaan.”
• “Sorry, maar ik ben verhinderd.”
• “Nee, hier voel ik me niet comfortabel bij.”
• “Dit komt me niet goed uit.”
• “Nee, ik wil dit niet doen.”

 

5. Wees respectvol en duidelijk

 

Daarnaast helpt het als je respectvol blijft als je nee zegt en iemand in de ogen kijkt. Ook duidelijkheid speelt een belangrijke rol. Een kort en duidelijk antwoord (nee met een korte uitleg) komt sterker en krachtiger over dan een lang verhaal waarin je vaak sorry zegt.

 

6. Zeg op tijd nee

 

Merk je dat je vaak op het laatste moment toch nog afzegt? Dan kan dat het gevolg zijn van teveel ja zeggen. Laat tijdig weten dat je niet kunt of geen tijd hebt. Dat is beter dan iemand last-minute laten weten dat het niet meer gaat lukken. 

 

En soms… zeg je ja

 

Soms wil je iets liever niet doen, maar is ‘ja’ toch het beste antwoord. Omdat het je in de toekomst iets oplevert bijvoorbeeld, of omdat de persoon simpelweg heel veel voor je betekent. Wees dus bereid om compromissen te sluiten als het nodig is.

 

Herinner jezelf eraan dat je soms ook moeite moet doen, een tandje bij moet zetten, omdat het je verder helpt. In je carrière, maar ook in vriendschappen en relaties.

 

👉 Meer over grenzen stellen: Hoe word je beter in het stellen van grenzen?