Ben je een people pleaser? Zo leer je beter voor jezelf kiezen

3 jan ‘22
4 min
Zelfvertrouwen
Lisanne van Marrewijk
illustratie van vrouw die koffie haalt voor een ander

Je bent loyaal, zorgzaam en helpt anderen graag. Eigenschappen om trots op te zijn natuurlijk. Maar soms ga je wat te ver. Je zegt overal ‘ja’ op, omdat je geen ‘nee’ kan zeggen. En durf je wél een keer ‘nee’ te zeggen, dan kamp je daarna met een schuldgevoel. Herken je jezelf hierin? Dan kun je jezelf met een gerust hart een people pleaser noemen.

 

Psycholoog Jasmijn Eerenberg vertelt je wat je kunt doen om de juiste balans te vinden tussen jouw focus op andermans welzijn en op dat van jezelf.

 

Wat zijn de eigenschappen van een people pleaser?

 

Iedereen is anders. Wel kunnen we een aantal algemene eigenschappen aanwijzen die bij het beeld van de people pleaser passen.

 

“People pleasers helpen graag anderen en voelen zich verantwoordelijk voor het welzijn van de mensen om hun heen. Daarnaast voldoen ze graag aan de verwachtingen van anderen, willen ze aardig gevonden worden en zijn ze over het algemeen conflict mijdend”, legt Jasmijn uit.

 

“Veel pleasers vinden het lastig om ‘nee’ te zeggen, omdat ze zich dan schuldig voelen of omdat ze bang zijn op voor een negatieve reactie. Teleurstelling bijvoorbeeld.”

 

Deels zijn deze karaktertrekken positief. “Maar als jouw eigen welzijn eronder lijdt, vormen ze voor jou juist een valkuil”, zegt Jasmijn.

 

Bijvoorbeeld wanneer je zo sterk bezig bent met het plezieren van anderen, dat je jezelf vergeet. Dit gaat vaak onbewust. Veel mensen – en vooral people pleasers staan nauwelijks stil bij wat ze zelf willen. De automatische reactie is daarom maar meegaan in wat de ander wil.

 

Waarom zit er een limiet aan pleasen?

 

“Over het algemeen geldt dat voor een gezonde leefstijl een balans nodig is tussen inspanning en ontspanning”, vertelt Jasmijn. “Je lichaam is als een batterij. Verbruik je energie, dan moet je ook weer opladen.”

 

Ben je te veel bezig met activiteiten die een inspanning vergen, dan kan de balans zoekraken. Daarom is het belangrijk om aan jezelf te denken: doe de dingen die jouw batterij weer opladen.

 

Jasmijn vervolgt: “Dit hangt samen met het feit dat we in een heel dynamische samenleving leven. Veel mensen hebben het gevoel weinig controle te hebben over hun omgeving, wat tot een gevoel van onmacht leidt.”

 

Maar als je er goed over nadenkt, zijn er toch een heleboel dingen waar je wél invloed op hebt. Je bepaalt of je na een dag hard werken nog gaat sporten, of gaat uitrusten op de bank. Lees je iedere ochtend een uurtje, begin je de dag met een wandeling, of kijk je met een kopje koffie naar het ochtendnieuws?

 

Door je bewuster te worden van de zaken waarop je invloed hebt – en zo proactiever in plaats van reactief te handelen – kan je gevoel van onmacht of stress afnemen en je autonomie en veerkracht toenemen.

 

Hoe weet je dat het tijd is voor verandering?

 

“De eerste stap is bewustwording van jouw neiging om te pleasen”, zegt Jasmijn. Reflecteer vervolgens op de situatie: wat levert dit gedrag jou – in positieve en negatieve zin – op? Is de conclusie dat jouw welzijn lijdt onder je please-gedrag, dan weet je dat het tijd is voor verandering.

 

Jasmijn raadt aan om vervolgens te onderzoeken wat de voor- en nadelen van je huidige en gewenste gedrag zijn. Zo zie je, bij wijze van spreken, wat je nieuwe gedrag je oplevert en wat het je kost. Op zowel korte als lange termijn. “Zo krijg je inzicht in je motivatie om je gedrag aan te passen. Dit kan je helpen je gedrag daadwerkelijk te veranderen.”

 

Vul onderstaande matrix eens voor jezelf in:

matrix bij het reflecteren op gedrag

Hoe pak je jouw people please-gedrag aan?

 

Nu het helder is waarom het voor jou belangrijk is je gedrag te veranderen, kunnen we aan de slag die verandering te bewerkstelligen.

 

“Doe dit stap voor stap”, raadt Jasmijn aan. “Mensen zijn vaak geneigd te grote stappen tegelijk te willen zetten. Dit lukt vaak niet, waardoor je gedemotiveerd raakt. De kans van slagen is dus groter als je in kleine stapjes werkt.”

 

Oefen klein

 

Eén zo’n stapje is wat Jasmijn noemt ‘klein oefenen’. “Gun jezelf een succeservaring door in een relatief makkelijke situatie voor je eigen welzijn te kiezen. Vraagt een vriend of je hem naar het vliegveld kunt brengen, maar heb je hier eigenlijk geen tijd voor of zin in? Zeg hem dit dan eerlijk en duidelijk. Bied zo nodig aan dat je hem volgende week wél weer kunt ophalen.”

 

Door klein te oefenen kom je er waarschijnlijk achter dat het makkelijker is dan je dacht. Vanuit hier kun je opbouwen naar situaties die door jou als uitdagender ervaren worden. Bijvoorbeeld ‘nee’ zeggen tegen een project op werk waar je je oncomfortabel bij voelt.”

 

Sluit compromissen

 

Dit laatste is een compromis, een alternatief voor simpelweg nee-zeggen. Gebruik dit alleen als dit compromis ook daadwerkelijk een optie voor jou is. Is het daadwerkelijk haalbaar om je vriend volgende week op te halen? Of zeg je dit alleen maar, zodat je niet écht ‘nee’ hoeft te zeggen?

 

Stel grenzen

 

Merk je dat het toch lastig blijft om ‘nee’ te zeggen? Bekijk dan eens de webinar die we eerder dit jaar maakten over het stellen van grenzen, zowel op werk als in je privéleven.

 

Hierin vertellen we je hoe je grenzen stelt zonder anderen te kwetsen en wat je kunt doen als je in een situatie belandt waarin je ‘nee’ wil zeggen, maar dit niet lukt.

 

Ook lezen: Zo word je beter in het stellen van grenzen 

 

Koop tijd

 

“Een concrete tip in zo’n situatie, is het kopen van tijd. De volgende keer dat iemand je verzoekt iets te doen, zeg je bijvoorbeeld dat je er zo op terugkomt. Of dat je er even over na wil denken”, zegt Jasmijn. “Zo kun je rustig nadenken over je antwoord, om te voorkomen dat je te snel ‘ja’ zegt.”

 

Vind je het lastig om ‘nee’ te zeggen, omdat je bang bent voor kritiek? Lees dan ook eens onze blog over omgaan met kritiek.

 

Wil je hier graag over doorpraten met een psycholoog van OpenUp? Plan vrijblijvend een kennismakingsgesprek in.