Een psycholoog legt uit: zo vind je (meer) betekenis in je werk

 

Psychologen Paul Hessels en Jasmijn Eerenberg leggen uit hoe je (meer) zingeving in je werk vindt.

 

Wat is zingeving?

 

Zingeving is een breed begrip dat door Van Dale wordt omschreven als ‘het zoeken naar de betekenis, het doel van het leven’. En dat doel of die roeping geeft je energie en inspiratie, vertelt consultant Naina Dhingra die voor McKinsey onderzoek deed naar zingeving. 

 

“Het is een overkoepelend gevoel van betekenis, van richting en intentie in iemands leven. Een stip aan de horizon”, omschrijft de consultant treffend. 

 

Wat die betekenis of roeping is, is voor iedereen anders. Zingeving is heel persoonlijk. Wat de één aan het hart gaat, is voor een ander minder aangrijpend en vice versa.

 

“Jouw waarden, datgene wat jouw leven zin geeft, bepalen het verschil tussen leven en geleefd worden”, legt OpenUp-psycholoog Paul Hessels uit. “Begrijpen wat je waarden zijn en hier actief naar leven, geeft richting en daarmee een gevoel van nut, zin en voldoening.”

 

De zin van zingeving

 

Vroeg of laat komt er voor veel mensen een punt waarop ze zich afvragen wat het nut is van de dingen die ze doen, vertelde psycholoog Jasmijn Eerenberg al eerder. Een moment waarop we op zoek zijn naar meer zingeving of een richting die ons verbindt met een groter geheel. 

 

Dat brengt een sentiment met zich mee dat lastig in woorden is te vatten, maar dat we allemaal kennen. Een gevoel dat je ergens aan bijdraagt. Een gevoel dat je in beweging zet. Dat waar je voor opstaat en waarmee je met een goed gevoel weer je bed induikt aan het einde van de dag.

 

De pandemie heeft deze zoektocht voor veel mensen versneld en versterkt. Onderzoek van McKinsey wijst uit dat tweederde van de medewerkers in de VS door pandemie is gaan nadenken over hun doel in het leven. Bijna de helft geeft aan dat ze het werk dat ze doen heroverwegen.

 

Logisch ook, want zingeving is je werk maakt je meer verbonden met dat wat je doet. Het heeft effect op je productiviteit, maar maakt je ook veerkrachtiger en zelfs gezonder, stelt McKinsey. Hetzelfde onderzoek wijst uit dat voor 70 procent van de medewerkers hun doel wordt bepaald door hun werk.

 

Logisch ook, want een doel op werk maakt ons niet alleen productiever, maar ook veerkrachtiger, meer verbonden met ons werk en zelfs gezonder, stelt McKinsey. 

 

Zingeving vs. doelen

 

Waarden zijn iets anders dan je doelen – een verschil dat belangrijk is om uit te lichten. Waarden geven een gevoel van zin en voldoening, ongeacht of je jouw doelen haalt. Een leven dat draait om het doel alleen, niet in lijn met jouw waarden, geeft niet diezelfde voldoening.

 

Dat levert voor veel mensen verwarring op, meent psycholoog Paul: “Veel mensen hebben wel doelen, maar die hebben ze gekozen vanuit sociale verwachtingen. Denk aan status, meer geld of een fitter lichaam. Die doelen zijn er niet omdat ze het zelf willen, maar omdat ze denken dat ze het willen of van ze verwacht wordt.”

 

Botsen jouw waarden met wat de buitenwereld van je verwacht? 🧭 🗺️  Lees hier verder hoe je de balans vindt tussen een leven volgens jouw waarden en de verwachtingen van anderen

 

 

Dat betekent trouwens niet dat doelen nutteloos zijn, integendeel: ze zijn nodig om jezelf te motiveren. Maar kies die doelen in lijn met je waarden. In de onderstaande video legt therapeut Russ Harris uit wat het verschil is tussen doelen en waarden.

 

 

Zingeving op het werk

 

Weten wat jouw waarden zijn, is belangrijk. Zelfs zo belangrijk, blijkt uit Amerikaans onderzoek (2018), dat 9 op de 10 medewerkers een percentage van hun inkomen zou inruilen voor zinvoller werk.

 

Een doel dat is lijn is met jouw waarden geeft intrinsieke motivatie en energie om te doen wat je doet. Maar weten waar je jouw bed voor uitkomt, is een proces. Een levenslang proces misschien wel, zo vertelde psycholoog Jasmijn eerder. 

 

“Weten wat je belangrijk vindt, is niet altijd iets wat je in één gesprek met een psycholoog of een ochtendje goed nadenken helder hebt. Het is een levensonderzoek.”

 

 

Hoe begin je die zoektocht naar betekenis?

 

De beste manier om meer zingeving te vinden in je werk en in je leven is met een waardenonderzoek, laat Paul weten. Dat kun je op verschillende manieren doen. Paul deelt de drie opties die hij vaak gebruikt in zijn sessies.

 

1. Onderzoek je waarden met vragen

 

Vraag jezelf af wat jou motiveert, wat je belangrijk vindt en waar je energie van krijgt. Onderstaande vragen kunnen je daarbij helpen.

 

• Wat waren momenten of perioden dat je je geïnspireerd voelde? Waarom was dat zo? 
• Welke films, boeken, gesprekken of verhalen hebben je ontroerd? Waarom was dat zo? 
• Wie bewonder je? Waarom is dat? Waar staat die persoon voor? 
• Wat maakt je boos? Waarom is dat? Wat raakt je zo?
• Wat vond je als kind leuk om te doen? 
• Stel, je hoeft niet te werken om aan geld te komen. Wat zou je dan doen in je leven? 
• Op welke momenten zit je in een flow en vergeet je spontaan de tijd? 
• Als je 80 bent, hoe wil je dan terugkijken op je leven?

 

2. Ga op speeddate met je waarden

 

Zoek een waardenlijst op het internet uit en kies er random drie uit. Streep er dan één weg die je het minst aanspreekt. Kies één nieuwe (nu heb je er weer drie). Streep er dan weer één weg. Kies weer één nieuwe, etc. Ga zo door tot je er drie overhoudt.

 

Op deze manier forceer je jezelf prioriteiten te stellen tussen verschillende waarden. Het geeft je een beter idee van wat je belangrijk vindt. 

 

Let wel: Het is niet zo dat de uiteindelijk overgebleven waarden nu voor altijd jouw waarden zijn. Je waarden kunnen namelijk veranderen met de tijd en een waardenonderzoek blijft dus ook je hele leven relevant.

 

💡 Denk na je onderzoek eens na: hoe wist ik of een waarde past of niet? Is dat rationeel? Of was het intuïtief? Welke waarden maakten me aan het twijfelen? Waarom is dat zo? Waarom kies je toch voor de één en niet voor de ander?

 

3. Visualiseer dat je 80 bent

 

Sluit je ogen en stel je voor dat je 80 bent. Je zit op een stoel buiten in de tuin op een zomerse dag en je geniet van het mooie weer en de warmte van de zon. Je dwaalt af en kijkt terug op je leven. 

 

Breng nu de drie waarden van de vorige oefening onder je aandacht. Laten we eens door het leven lopen met deze waarden als lens. Merk op hoe de waarden aansluiten op jouw leven. Heb je inderdaad volgens die drie waarden geleefd?

 

Hoe zag dat eruit? Kijk terug naar je jeugd, de opvoeding die je kreeg. Was je gelukkig? Wat maakte je gelukkig? Was het een leven gedreven door waarden of doelen? Welke keuzes heb je gemaakt? Wat dreef die keuzes? Welke stappen heb je in je carrière of studie gezet? Waarom?

 

Onderstaande visualisatie-oefening kan je hierbij helpen:

 

 

En dan?

 

Nu je weet wat jouw waarden zijn, kun je ze gebruiken als kompas in je leven. Vraag jezelf af wat je kunt veranderen om een leven te leiden dat meer in lijn is met je waarden om meer betekenis te vinden in dat wat je doet. 

 

Maar hoe kun je deze waarden in je werk naar de oppervlakte brengen? “Stel dat één van jouw waarden ‘avontuur’ is. Je denkt misschien niet direct aan je werk bij het woord avontuur, maar dat hoeft niet te betekenen dat je je baan moet opzeggen en de wereld moet rondreizen”, licht Paul toe. “Dat kan wel, maar dat hoeft niet.” Wat je kunt doen:

 

• Ontdek hoe je jouw waarde buiten je werk om in je leven kunt brengen. Ga op avontuur in het weekend. Ga een avond naar het theater zonder een idee te hebben waar je heen gaat, stap op de fiets zonder doel en zie waar het je brengt. Er zijn talloze manieren om een avontuurlijk leven te leiden, zonder van baan te switchen.
• Ontdek hoe je jouw waarde in je werk kunt integreren. Laat je manager weten dat je graag iets nieuws wilt proberen. Meld je aan voor een project dat je spannend vindt. Zeg ja tegen iets dat buiten je comfort zone ligt.

 

Het kan helpen om je waarden uit te printen en ergens op te hangen waar je ze dagelijks ziet. Zo blijf je scherp op wat je belangrijk vindt, wat je helpt bij het maken van keuzes, groot en klein, in je werk en in je leven. Hoe vaker je beslissingen maakt op basis van jouw waarden, hoe makkelijker het wordt. 

 

💡 Realiseer je dat je niet van de één op de andere dag alles kunt en hoeft te veranderen. Begin met het nemen van kleine stappen die je richting jouw waarden bewegen. Het zijn juist die kleine stapjes die uiteindelijk een grote verandering teweegbrengen.