Zo sta je op voor wat jij belangrijk vindt (en leer je jezelf beter kennen)

 

Eén troost: je bent niet de enige die tegen zulke vragen aanloopt. Maar hoe ga je om met die gevoelens en hoe weet je wat jou wel gelukkig maakt?

 

Wat vind ik belangrijk?

 

Vroeg of laat komt er voor veel mensen een punt waarop ze zich afvragen of ze wel de goede dingen doen. Soms komen deze vragen voort uit een aspect in je leven dat wankelt (denk aan een relatie die voorbij is of een baan die niet meer bij je past), soms uit pure nieuwsgierigheid.

 

Ondanks dat dit een ietwat hobbelig proces kan opleveren, is het heel goed dat deze vragen bij je opkomen en je jezelf beter wilt leren kennen. “Door hier bewust mee bezig te zijn, kun je meer helderheid krijgen over waar je naartoe wilt én wat minder goed bij je past,” vertelt psycholoog Jasmijn Eerenberg. “Als jij beter weet wat je belangrijk vindt in het leven en hiervoor gaat staan, kun je meer richting geven aan je leven. Dat werkt bevredigend.”

 

Levensonderzoek

 

“Maar weten wat je belangrijk vindt en wat jouw waarden zijn, is niet altijd iets wat je in één gesprek met een psycholoog of een ochtendje goed nadenken volledig helder hebt. Het is een echt levensonderzoek,” gaat Jasmijn verder. Wees dus niet te streng voor jezelf als je niet direct weet wat je wilt. Zoiets heeft tijd nodig om te landen en vorm te krijgen.

 

Ook belangrijk: soms verandert jouw koers gedurende je leven. Waar je vijf jaar geleden nog graag een leven in het buitenland wilde opbouwen, kun je daar nu heel anders over denken. Door de ervaringen die je opdoet en de mensen die je leert kennen, kunnen je beeld van de toekomst en je waarden veranderen.

 

Weten wat je wilt

 

Maar hoe begin je dan aan dat levensonderzoek? Jasmijn: “Dat kan bijvoorbeeld door na te denken over je waarden, vragen te beantwoorden en oefeningen te doen.”

 

1. Vraag jezelf af

 

Schrijf de onderstaande vragen ’s op in een boekje en probeer ze zo gedetailleerd mogelijk te beantwoorden. Tip: doe voordat je de vragen beantwoordt een (korte) meditatie om dichterbij je gevoel te komen en je te helpen met het vinden van antwoorden.

 

1. Hoe ziet je ideale werkdag/relatie/vrije dag eruit? Wat zijn de belangrijkste elementen?
2. Wat geeft jou energie? Wat neemt energie?
3. Wat vond je als kind heel erg leuk of kon je goed?
4. Wat waren momenten of perioden dat je je geïnspireerd voelde? Waarom was dat zo?
5. Welke films, boeken, gesprekken hebben je erg ontroerd? Waarom was dat zo?
6. Wie heb je bewonderd in het verleden of bewonder je nu? Waarom is dat? Waar staat die persoon voor?
7. Wat zou je doen met vijftig miljoen? Wat is hierin zo belangrijk of waardevol voor jou?
8. Hoe wil je terugkijken op je leven als je op je sterfbed ligt?

 

Jasmijn: “Neem er de tijd voor om je te verdiepen in de vragen en antwoorden te geven die bij je passen en waar je achter staat. Je hoeft niet in één keer alles te beantwoorden. Sterker nog: pak het er na een paar dagen of weken nog weer bij en kijk of het nog steeds aansluit bij je gevoelens en ideeën.

 

Ook de perspectieven van anderen geven ons vaak veel inzicht in onze talenten. Vraag daarom eens aan iemand uit je (werk)omgeving welke talenten en kwaliteiten bij jou horen.”

 

2. Fotografeer je leven

 

Een andere oefening die goed helpt om helder te krijgen wat je belangrijk vindt, is het fotograferen van je leven. De oefening komt uit een onderzoek dat verscheen in Journal of Contextual Behavioral Science en helpt je om stil te staan bij de momenten waar je waarde aan hecht.

 

Neem een week lang minimaal één foto per dag van een moment waar je veel waarde aan hecht. Dat kan gewoon met je telefoon. Idealiter wil je zo’n negen tot twaalf foto’s hebben van momenten die belangrijk voor je zijn. Dit kan je eerste kop koffie in de ochtend zijn, maar ook het moment dat je thuis bent van werk en je met het gezin aan de eettafel zit en de dag doorneemt.

 

Druk na een week de foto’s af (of print ze uit) en beschrijf per foto waarom dat moment zo waardevol voor je is. Tezamen vormt het een overzicht van de dingen die jij belangrijk vindt of waar je waarde aan hecht.

 

3. Kies jouw waarden

 

Jasmijn: “Je kunt ook direct overgaan op het bepalen van jouw waarden. Dit kan onder andere met de ‘waardensorteertaak’. Zoek online naar een lijst met kernwaarden (je kunt ook altijd zelf waarden toevoegen) en schrijf deze op kaartjes.  Maak een stapeltje van alle waarden en sorteer deze vervolgens in categorieën: belangrijk, beetje belangrijk en niet belangrijk.

 

Hoeveel waarden je ongeveer moet hebben? Daar is geen goed of fout in. Coach, opsteller en schrijver van het boek De Fontein Els van Steijn meent dat je er ongeveer zeven moet hebben, maar meer of minder is ook oké.

 

Jouw waarden kunnen ook verschillen per levensgebied. Misschien hanteer je op werk wel hele andere waarden (innovatief, creatief en kwaliteit) dan thuis (stabiliteit, familie en warmte). Ga eens na welke waarden je per aspect belangrijk vindt.” Hier vind je de hele oefening.

 

Merk je dat je gevoelig bent voor leven ‘zoals het hoort’? Oftewel voor de mening van anderen en de maatschappelijke normen? 👉 Lees dan verder over hoe je jouw waarden in balans brengt met de verwachtingen van de buitenwereld.

 

 

Leven naar je waarden

 

Nu je jouw waarden helder hebt, komt stap twee. Daadwerkelijk gaan staan voor wat je belangrijk vindt en leven vanuit die waarden. Dat kan zeker in het begin een uitdaging zijn. Er is immers actie voor nodig om ook echt iets te veranderen en dat vergt moed.

 

“Leven vanuit je waarden is niet altijd eenvoudig. Zo kan onzekerheid of de wil om te voldoen aan de verwachtingen van anderen je verleiden om toch doelen te stellen die niet bij je waarden passen,” vertelt Jasmijn. “Je verstand kan veel aannames hebben over het leven naar je waarden, zoals: ‘de tijd is nog niet rijp’, ‘ik kan het niet’ of ‘wat zullen anderen er wel niet van vinden’.

 

Om te starten met het leven naar je waarden, kun je je in het begin richten op de levensgebieden die je nu het belangrijkste vindt. Misschien ben je op dit moment vooral bezig met het vinden van een nieuwe baan of andere uitdaging in je werk of ligt jouw belangrijkste aandachtspunt vooral op fysiek vlak.

 

Vervolgens kan het helpen om voor jezelf concreet te maken hoe jouw waarden tot uiting moeten komen in je leven. Stel je vindt verbinding belangrijk, wat wil jij hiermee bereiken? Stel een (SMART)doel op voor jezelf en bepaal welke (kleine!) stappen je moet nemen om dat doel te realiseren.

 

Jasmijn: “Onthoud dat je niet van de één op de andere dag alles kunt veranderen. Begin met het nemen van kleine stappen. Juist met die kleine stapjes zet je een duurzame verandering in.”

 

Je zult merken dat hoe vaker je beslissingen maakt op basis van jouw waarden, hoe makkelijker het wordt. En de volgende keer dat je voor zo’n kruispunt staat en niet weet welke afslag de juiste is, realiseer je je misschien dat je gas bij moet geven en door moet rijden naar de volgende.

 

👉 We maakten ook een programma ‘Leven zoals jij wilt’ waarin we je leren om te leven naar jouw waarden.