Wat kun je doen als je je zorgen maakt om de situatie in Oekraïne

De situatie in Oekraïne heeft een grote impact op veel mensen, in Oekraïne zelf maar ook daarbuiten. De onbegrijpelijke en turbulente omstandigheden die zich op dit moment afspelen, kunnen allerlei gevoelens oproepen. Gevoelens van stress en angst, maar ook verdriet, woede, wanhoop en rouw. Misschien voel je alles tegelijkertijd en heb je moeite om daarmee om te gaan. Misschien heb je een naaste die je hierbij wilt ondersteunen.

 

Psycholoog Pia Linden legt uit wat je kunt doen als je je zorgen maakt over de situatie en hoe je om kunt gaan met bijkomende gedachten en gevoelens.

 

Omgaan met je gedachten en gevoelens

 

Het is goed om je te realiseren dat iedereen anders reageert op moeilijke of uitdagende situaties. Niet iedereen deelt dezelfde gevoelens. Sommigen voelen zich of zijn meer getroffen of aangedaan dan anderen. Sommigen vinden het moeilijker gedachten en gevoelens los te laten dan anderen.

 

Realiseer je dat het heel normaal is als je moeite hebt om in slaap te vallen, het lastig vindt om productief te blijven of worstelt met je gedachten. Pia vertelt wat je kunt doen.

 

Zorg voor jezelf

 

“In het vliegtuig moet je eerst zelf je zuurstofmasker opzetten voordat je anderen helpt. In turbulente tijden is het het beste om precies dat te doen: eerst voor jezelf zorgen”, vertelt Pia. Zelfzorg is de eerste stap naar goed kunnen zorgen voor anderen.

 

“Het lijkt misschien egoïstisch, omdat anderen in groter gevaar zijn dan jij en je de behoefte hebt om te helpen. Maar besef dat je een ander pas goed kunt helpen als je zelf goed in je vel zit”, legt de psycholoog uit.

 

“Probeer gezond te eten (ook als je niet echt honger hebt), blijf bewegen en vermijd alcohol. Probeer daarnaast genoeg rust te pakken, met name als je niet zo goed hebt geslapen.

 

Vind je het lastig om je rust te pakken en gaan je gedachten alle kanten op? Probeer te luisteren naar een boek of podcast die je opvrolijkt, zet kalmerende muziek op of kijk een film die je een goed gevoel geeft.”

 

Focus je op de dingen waar je invloed op hebt

 

“Ja, je geeft om de mensen die gevaar lopen en ja, je maakt je zorgen over de situatie. Maar als je merkt dat dat invloed heeft op jouw welzijn is het goed om je te focussen op de dingen waar je wel controle over hebt”, zegt Pia.

 

Je kunt je nog zoveel zorgen maken, maar uiteindelijk heb jij alleen niet de macht in huis om de situatie op te lossen. Waar je wel macht over hebt zijn jouw eigen woorden en acties, zoals zorgen voor jezelf en anderen steunen.

 

Je kunt bijvoorbeeld overwegen om (misschien samen met collega’s) vluchtelingen te helpen met ingezamelde spullen of geldelijke donaties. Via de website van de Rijksoverheid kun je zien hoe je kunt helpen.

 

“In de psychologie noemen we dit de ‘cirkel van invloed'”, vervolgt ze. “Probeer in uitdagende en onzekere situaties de tijd die je in je cirkel van invloed doorbrengt te vergroten en de tijd die je besteedt aan piekeren over dingen waar je geen invloed op hebt, te minimaliseren.”

 

 

 

Beperk je nieuwsinname

 

“Toen het Coronavirus in 2020 z’n intreden deed, lieten veel studies zien dat onze nieuwsinname een negatieve invloed had op onze gedachten en gevoelens en angst verhoogde”, legt Pia uit. Dat is nu natuurlijk niet anders.

 

Pia: “Probeer de hoeveelheid nieuwsberichten die je per dag leest te minimaliseren. Het is begrijpelijk dat je wilt weten wat er speelt, maar beperk het aantal keren dat je het nieuws checkt tot één of twee keer per dag. Kies één nieuwsmedium dat je vertrouwt, zoals een krant of website, en lees alleen dat medium.”

 

Als je je erg angstig voelt of overstuur bent, kun je er ook voor kiezen om het Jeugdjournaal te kijken. Zo blijf je wel op de hoogte van wat er speelt, maar wordt de inhoud voor je gefilterd.

 

Laat je gevoelens gaan

 

“Praten over je gevoelens en gedachten helpt om stress te verlichten. Het doet je beseffen dat anderen wellicht je gevoelens delen”, zegt Pia. “Praat open over wat de situatie met je doet. Er zijn veel gesprekken over de situatie zelf, maar minder over hoe we ons erdoor voelen.”

 

Vergeet daarnaast niet dat je je gevoelens er mogen zijn en je ze mag laten komen. “Als je bang bent dat er iets met een geliefde gebeurt, is het lastig om dit te onderdrukken. Het is een moeilijke situatie die veel van mensen vraagt. Het is volkomen normaal dat je je overweldigt voelt.

 

Huilen, schreeuwen in je kussen of sporten kunnen manieren zijn om je emoties los te laten. Maar probeer tegelijkertijd een balans te vinden tussen je gevoelens laten gaan en je weer focussen op anderen dingen. Kom terug naar de cirkel van controle en focus je op wat je wel kunt doen.”

 

Anderen ondersteunen

 

“In de eerste plaats is kalm blijven de beste manier om anderen te helpen. Maar dat kan natuurlijk best lastig zijn”, legt Pia uit. “Vooral als je nauw verbonden bent met de situatie in Oekraïne en misschien vrienden of familie hebt die daar wonen.” Hoe kun je toch van steun zijn voor anderen?

 

Toon empathie en compassie

 

Het is een inherente eigenschap van mensen om empathie te voelen voor het lijden van anderen. Empathie betekent begrijpen en meevoelen met anderen die lijden”, legt Pia uit. ” Het is echter belangrijk om je te realiseren dat je mee kunt leven met anderen zonder dezelfde pijn te hoeven voelen. Je hoeft mensen niet te spiegelen in hun emoties”, vervolgt de psycholoog.

 

“Het kan helpen om in plaats daarvan compassie te tonen. Compassie betekent het lijden van anderen erkennen en hier tegelijkertijd een gezonde afstand van bewaren. Zo erken je dat jouw empathie komt uit een goed hart dat het beste voorheeft met het welzijn en de veiligheid van anderen.”

 

Neem kleine acties

 

Je kunt ook proberen om kleine acties te ondernemen, zoals het gesprek over de situatie openen, er iets over posten op social media of geld doneren aan goede doelen die mensen in Oekraïne helpen.

 

Iemand helpen, ook als is het één persoon of één klein gebaar, kan je een beter gevoel geven. Dit wordt ook wel de helper’s high genoemd. Pia: “Doe liever iets kleins waar je controle over hebt dan dat je je druk maakt om de dingen waar je niks aan kunt doen. Als je iemand kent die zich grote zorgen maakt of erdoor getroffen is, bied dan je steun aan. Laat die persoon weten dat je er voor hem bent of ga langs en geef een knuffel of maak een lekkere avondmaaltijd klaar.”