Levensstijl
Mindfulness
Slaap
Stress en piekeren
Relaties
Werkprestaties
Zelfvertrouwen
Zingeving
Net zoals het weer, zijn onze stemmingen gedurende de dag veranderlijk. En net zoals alle mogelijke weersomstandigheden ‘erbij horen’, zo horen ook alle mogelijke stemmingen bij mens-zijn: ook de stemmingen die we soms misschien wat lastig vinden, zoals somberheid. OpenUp-psycholoog Jan legt uit waarom somberheid zich af en toe aandient én hoe je het weer overwint.
‘Iedereen voelt zich wel eens wat overbelast – mentaal of fysiek. Je hoofd en je lichaam geven dan een soort alarmsignaal af, maar dat signaal ziet er niet altijd hetzelfde uit. Zo kun je bijvoorbeeld last krijgen van spanning of angst. Ook kan die overbelasting zich vertalen in somberheid: het gevoel dat je weinig energie hebt, snel geëmotioneerd bent en een neiging hebt om jezelf af te sluiten van activiteiten en andere mensen. Iedereen ervaart wel eens somberheid, emoties fluctueren nu eenmaal gedurende de week, en er is dus geen reden om je zorgen te maken als je eens zo’n teruggetrokken baaldag hebt.’
Je bent niet machteloos
‘Merk je nu dat die somberheid je functioneren echt in de weg zit – omdat je bijvoorbeeld structureel geen zin meer hebt om je vrienden te zien, of omdat je je niet meer kunt motiveren tot je werk – dan kan het zinnig zijn om te onderzoeken waar die stemming vandaan komt én er actief mee aan de slag te gaan. Somberheid kan op de lange termijn namelijk een behoorlijk beslag leggen op je draagkracht en je het idee geven dat je machteloos bent. Vanuit die machteloosheid kun je je nog passiever en geïsoleerder gaan voelen en gedragen, waardoor je in een neerwaartse spiraal kunt belanden. Terwijl: je bént niet machteloos tegenover somberheid. Er zijn verschillende handelingen en gedachten waarmee je somberheid kunt overwinnen.’
5 x met somberheid aan de slag
1. Blijf erop uit gaan
Somberheid kan een verlammend effect hebben: je hebt de neiging om binnen te blijven, of zelfs in bed te blijven liggen. Toch is het goed om niet te veel aan deze neiging toe te geven, en jezelf te blijven stimuleren om er toch op uit te gaan. Door naar buiten te blijven gaan en dingen te blijven doen waar je plezier uit haalt – sporten bijvoorbeeld, of een mooie wandeling – krijg je meer energie en krijgen sombere gedachten minder ruimte.
2. Blijf andere mensen opzoeken
Het is makkelijk om te onderschatten hoe belangrijk en steunend het is om contact te hebben met mensen die je begrijpen en om je geven – júist als je je somber voelt. Een gevoel van isolatie kan somberheid bovendien enorm versterken: probeer jezelf daar dus niet eens een kans toe te geven. Blijf jezelf forceren om mensen te bellen en blijf ook afspraken maken met díe personen die je vertrouwt en bij wie je even goed stoom kunt afblazen.
3. Houd een vast ritme aan
Mensen gedijen zo lang als ze bestaan al goed bij routine en structuur. Als je somber bent, is die structuur extra van belang. Sta iedere dag op hetzelfde tijdstip op, eet op gezette tijden, plan structurele sport- en sociale momenten in en weersta de neiging om overdag te slapen. Zo maak je het jezelf makkelijker om zo actief mogelijk te blijven en geef je je hersenen zo min mogelijk ruimte om nog meer in somberheid te verzanden.
4. Verzet je niet
We hebben de neiging het erg te vinden om somber te zijn – we hebben er als het ware een negatief oordeel over. Hiermee leggen we de zware gevoelens in zekere zin onder een vergrootglas, en dat kan de somberheid versterken. Probeer jezelf de somberheid toe te staan – zo lang je goed voor jezelf zorgt, kun je je ook gewoon weer beter gaan voelen.
5. Kies het juiste perspectief
Besef dat je je gedachten en gevoelens hébt en ze dus niet bént. Door somberheid te beschouwen als iets dat los staat van wie je bent, maak je geen onderscheid meer tussen degene die op dit moment last heeft van somberheid en degene die ook gewoon vaak goed in zijn vel zit: je voelt je een en dezelfde persoon. Dit kan het makkelijker maken om, ondanks je drukkende gevoelens, iets actiefs te ondernemen. In plaats van te denken: ‘ik wil naar vrienden toe, maar ik ben somber en dus geen goed gezelschap’ kun je dan denken : ‘ik wil naar vrienden toe, ook al heb ik nu last van somberheid, ik kan gewoon kijken of dat straks nog zo is’.
Heb je iemand in je omgeving die somber is?
Wanneer iemand in je omgeving last heeft van somberheid, dan wil je die natuurlijk helpen. De oorzaak van de somberheid kun je vaak niet oplossen, maar dat betekent niet dat je niets kunt betekenen. Het er gewoon laten zijn, zonder erover te oordelen of zonder het weg te willen praten, kan al enorm steunend zijn. Ook af en toe een wandeling of een activiteit buitenshuis – zoals een kop koffie op een terras of een potje tennis – kunnen een groot verschil maken.
Wil je eens persoonlijk sparren met een psycholoog over hoe jij grenzen kunt stellen? Boek nu vrijblijvend een consult in.
