Goed kunnen omgaan met kritiek is een kritieke vaardigheid op de werkvloer en in het dagelijks leven. We hopen allemaal op een ontspannen, volwassen en constructieve manier om te kunnen gaan met feedback. Maar als het moment daar is, blijkt het vaak tóch lastiger dan gedacht. Psycholoog Jan legt uit hoe je van kritiek krijgen iets positiefs maakt.
Omgaan met kritiek
Omgaan met kritiek is lastig. “Dat komt omdat het ons iets vertelt over ons kunnen. Over onze waarde,” legt Jan uit. Gelukkig kun je als ontvanger van de feedback deels zelf beoordelen wat het dan precies over jou zegt.
Als een collega je vertelt dat je een slordig rapport hebt opgeleverd, kun je denken: ik kan dit niet, ik ben niet gemaakt voor deze baan, waarom ben ik hier überhaupt? Vooral als je al onzeker was over de betreffende vaardigheid, kunnen dit soort gedachten een eigen leven gaan leiden.
“Een populaire term voor deze terugkerende gedachten is het imposter syndrome,” aldus Jan. “Niet iedereen heeft het imposter syndrome, maar ik geloof wel dat iedereen zich ergens op het spectrum bevindt van onzekerheid over de eigen vaardigheden.”
1. Ga voor gezonde gedachten
In plaats van ‘ik kan dit niet’, is het gezonder om te denken ‘dit is vandaag niet zo goed gegaan. Ik ga hieraan werken, zodat het in de toekomst beter gaat.’ Jan legt uit hoe je deze positieve interpretatie kunt activeren.
“Bedenk dat iemand de tijd heeft genomen om jou te vertellen wat er beter kan. Deze persoon geeft jou de kans om te groeien. Vaak hebben jij en je criticus hetzelfde doel. Bijvoorbeeld de samenwerking of vriendschap versterken.
Probeer die positieve intentie centraal te stellen in jouw interpretatie van de kritiek. Bedenk vervolgens wat je ervan kunt leren: hoe kan het jou helpen in je ontwikkeling?”
2. Probeer de feedback te begrijpen
Soms kan het gebeuren dat je twijfelt aan de intentie van de criticus: wil deze persoon écht dat ik groei of wil deze persoon mij onzeker maken? Je bent dan misschien geneigd defensief of juist aanvallend te reageren.
“Probeer, voordat je reageert, de kritiek te begrijpen. Vraag door en luister goed. Vraag de criticus bijvoorbeeld waarom hij of zij zo over jou of je werk denkt. Leg vervolgens rustig uit hoe jij de kritiek interpreteert en vraag of dit klopt.
Blijf je twijfelen over de bedoeling achter de feedback, dan kun je een second opinion vragen bij iemand anders: wat vind jij van mijn communicatiestijl? Op welke punten kan ik verbeteren? “ Zo krijg je een duidelijker beeld van je vaardigheden en groeikansen.
