6 tips om je lichaam te laten herstellen van (te) veel stress

Een beetje stress ervaren is oké. Te veel stress is een aanslag op je lijf. Wat de oorzaak ook is, bij veel stress is het belangrijk voldoende rust en ontspanning te vinden. Hoe bewaar je de balans en hoe help je je lichaam herstellen van (te) veel stress?

Psycholoog Soesja Vogels legt uit wat stress met je lichaam doet, waarom herstel zo belangrijk is en wat je kunt doen voor meer rust en ontspanning.

Wat is stress?

Het gevoel van stress kennen we allemaal: een hoofd vol gedachten, veel spanning in je lijf, en/of het ervaren van angst of onrust. Maar wat is stress nu eigenlijk en wat gebeurt er in je lichaam?

“Stress is een abstract begrip, maar je kunt fysieke stress zien als een vorm van spanning die in je lichaam optreedt als reactie op externe prikkels”, aldus Soesja. “Er gebeurt iets in je buitenwereld en je hersenen detecteren ‘gevaar’, ze hebben de ervaring dat er iets mis is en dat jij daar ‘nu’ iets aan moet doen.”

Wat gebeurt er bij stress in je lichaam?

Bij een stressreactie gaat je lichaam in eerste instantie adrenaline en cortisol aanmaken. Dankzij deze hormonen verandert de toevoer van bloed in het lichaam, er gaat meer bloed naar je hart en je spieren. Soesja: “Op korte termijn is dit heel goed. Je wordt fysiek sterker en kunt sneller handelen. Je kunt bij wijze van spreken een beer aanvallen.”

Stress wordt echter schadelijk wanneer de situatie te lang duurt. “Wanneer je te veel onder stress staat, blijven de hersenen het signaal krijgen dat er een ‘gevaarlijke situatie’ is. Het lukt je niet meer te ontspannen en er blijven te veel stresshormonen in je bloed zitten.”, geeft Soesja aan.

“Zie ze als het water dat een brand blust: even is het heel effectief en vermindert het het vuur. Maar een huis dat niet meer in brand staat blijven blussen met water, sloopt uiteindelijk ook het huis.”

De gevolgen van stress voor je lichaam

Wanneer je te veel onder stress staat, heeft dit op lange termijn schadelijke effecten op je lichaam. Essentiële lichaamsfuncties komen onder druk te staan. 

“De impact van te veel stress en te weinig ontspanning op je lichaam is groot”, benadrukt Soesja. “Het gaat ten koste van je immuunsysteem, je spijsvertering en je geheugen. Verder kan het hoofdpijn opleveren, een hoge bloeddruk en slaapproblemen. Je hartslag is bij veel stress ook constant hoger dan goed voor je is.” 

Ook interessant: Hoe voer je een gesprek over mentale gezondheid op je werk?

Waarom is rust en herstel zo belangrijk?

Wanneer je (te) veel stress ervaart, is ontspanning en rust enorm belangrijk. Je bent als het ware een ballon die maximaal onder spanning staat, er moet druk uit om niet te knappen. 

Rust zorgt ervoor dat je interne batterij weer kan opladen. Toch blijft ontspannen een uitdaging. Eigenlijk is dat gek. “Wanneer onze mobiel of laptop leeg is, vinden we het heel logisch om hem aan de lader te leggen”, merkt de psycholoog op. “Van ons lichaam verwachten we dat dit het altijd blijft doen, zonder op te laden. Maar jouw energie is ook een keer op.”

Je lichaam herstellen van (te) veel stress

Hoe laad je jouw interne batterij weer op? Soesja deelt zes tips die je helpen de balans terug te vinden en je lichaam te laten herstellen bij veel stress.  

1. Slaap voldoende

De basis van rust is slaap. In de tijd dat je slaap krijgt je lichaam de maximale ontspanning en herstel. Besteed dus aandacht aan een goede nachtrust en probeer elke dag tussen de zeven en negen uur te slapen.

Een vast slaapritueel helpt hierbij. Ga op (dezelfde) tijd naar bed, zorg voor frisse lucht in de slaapkamer, schrijf je gedachten op aan het eind van de dag of lees een boek. Zie goed slapen niet als een ‘moeten’, maar maak er een experiment van: wat gebeurt er eigenlijk als ik een nacht goed slaap? De kans is groter dat het je lukt.

Meer lezen: Hoe slaap je goed, ondanks veel stress?

2. Verminder prikkels

Prikkels maken je alert en wakker, probeer ze dus zoveel mogelijk te vermijden. Het geldt voor iedereen: veel bezig zijn met je telefoon of op je laptop helpt niet bij het vinden van ontspanning.

Let dus op je schermtijd, op fel licht en geluid, maar denk bij prikkels ook aan bepaalde personen of plekken die spanning opleveren en je dus liever wilt ontwijken als je stress ervaart.

Ook lezen: Deze 5 oefeningen doet een psycholoog om stress te verminderen

3. Drink voldoende water

Wanneer de stresshormonen langdurig in jouw lichaam aanwezig blijven, vermindert de hydratatie. Je lichaam geeft alle aandacht aan klaarstaan om nu in actie te kunnen komen. Hierdoor wordt niet aan veel organen gedacht die vocht nodig hebben.

Zorg dus dat je voldoende water drinkt, zoek het niet in de alcohol 😉

4. Beweeg regelmatig

Bij bewegen hoef je niet meteen te denken aan hard sporten, juist de zachtere vormen zoals wandelen zorgen ook voor ontspanning.

Zeker als er langere tijd heel veel druk op je spieren heeft gestaan, door de extra aanmaak van adrenaline en cortisol, is het goed je spieren op een andere manier te gebruiken om zo de bloedregulatie in je spieren weer op orde te krijgen.

5. Eet gezond

Het klinkt zo logisch maar het blijft lastig: gezond eten. Probeer sowieso minder suikers te eten. Wanneer je veel cortisol in je bloed hebt, kan je meer trek krijgen in suikers. En suiker versterkt weer de toename van cortisol.

Cortisol zet ook je spijsvertering onder druk. Wees dan ook lief voor je spijsvertering en eet dingen die je makkelijk kunt verteren.

Ook interessant: Zo zet je stress en angsten om in iets positiefs

6. Zoek jouw vorm van ontspanning

Vind uit wat jou ontspanning geeft, dit is voor iedereen anders. Denk aan het doen van ademhalingsoefeningen, een mindfulness bodyscan of zachte vormen van yoga zoals yin of yoga nidra. ‘Progressieve relaxatie’ oefeningen, waarbij je afwisselend je spieren aanspant en weer ontspant, werken ook goed als je veel spanning in je lichaam ervaart.

Je kunt natuurlijk ook ontspanning vinden in hobby’s of tijd doorbrengen met vrienden, maar let er hierbij op dat dit soms ook energie kan kosten en je dus wellicht niet de rust geeft die je nodig hebt.

Extra tip: Kelly McGonigal heeft een interessante TED Talk gegeven over stress, zowel het fysieke als het mentale stuk. Ze gaat in op wat stress met je doet en legt uit dat het omarmen van onze stressgevoelens onze kijk op stress verandert, en daarmee ook het effect op ons lichaam.

Wil je eens persoonlijk sparren met een psycholoog over hoe jij grenzen kunt stellen? 💬 Boek nu vrijblijvend een 1e sessie