Mentale gezondheid: Wat heb je nodig?

Fysieke gezondheid heeft nooit betrekking op maar één aspect van je lichaam. Je hebt er goed werkende organen voor nodig, maar ook een prima conditie, voldoende slaap en gezonde voeding. Voor jouw mentale welzijn geldt eigenlijk precies hetzelfde. Open up-psycholoog Myrthe legt uit welke 8 thema’s een essentiële rol spelen in jouw geestelijke gezondheid – en hoe je met deze thema’s aan de slag kunt.

Wanneer ben je eigenlijk mentaal gezond?

“Die vraag is best lastig om met een enkele zin te beantwoorden. Ik zou zeggen: je bent mentaal weerbaar wanneer je je als individu in staat voelt om het leven te leiden dat je zinvol en betekenisvol vindt, en wanneer je je kunt verbinden met de mensen die belangrijk voor je zijn. Daarnaast gaat geestelijk welzijn ook over veerkracht – dus over de manier waarop je kunt omgaan met lastige situaties en gevoelens. De impact van mentale gezondheid is trouwens groot – we denken bij fit zijn natuurlijk vaak aan ons lijf, maar wanneer je hoofd fit is zit je ook lekkerder in je vel, kun je beter relativeren en beter incasseren. OpenUp bestaat nu een jaar, en de afgelopen maand zijn we in kaart gaan brengen welke thema’s vaak terugkomen bij cliënten. Zo kunnen we ons aanbod nog meer laten aansluiten op de vragen waarmee mensen naar ons toe komen.”

 

Deze 8 thema’s zijn essentieel

1. Stress en een gezonde balans

Stress is niet per definitie slecht of ongezond – het helpt je soms zelfs beter functioneren. Duurt stress te lang en is er te weinig tijd voor herstel? Dan kan dat wel schadelijk zijn. Gelukkig kun je goed trainen hoe je stress beter kunt hanteren én kunt loslaten.

2. Betekenisvolle relaties

Relaties met andere mensen zijn een voorwaarde voor mentale gezondheid – we hebben nu eenmaal een sterke, intrinsieke behoefte om ons met vrienden, familie en collega’s te verbinden. Maar wat is voor jou eigenlijk de definitie van een betekenisvolle relatie? En hoe bouw je zo’n betekenisvolle relatie met iemand op?

3. Zelfverzekerd door het leven

Vertrouwen hebben in jezelf en je krachten – dat klinkt mooi, maar is niet altijd vanzelfsprekend. Met mildheid naar jezelf (leren) kijken kan helpen. Net zoals regelmatig bij jezelf checken: stel ik eigenlijk niet te hogen eisen aan mezelf?

4. Stemmingen in balans

Somberheid of prikkelbaarheid: het zijn hele normale reacties wanneer je zorgen hebt of wanneer er iets ingrijpends gebeurt. Soms kunnen deze stemmingen langer aanhouden, en je daardoor behoorlijk in de weg zitten. Wat helpt om deze gevoelens te monitoren en te accepteren, zodat je er minder last van hebt?

5. Minder angst en piekeren

Angst is een emotie die je helpt om adequaat te reageren op gevaar. En een beetje piekeren maakt dat je toekomstige scenario’s zorgvuldig overdenkt. Nemen angst en piekeren de overhand, dan kan dat ertoe leiden dat je niet goed meer kunt genieten. Met cognitieve training kun je angstige en piekerige gedachten uitdagen én kun je alternatieve gedachten ontwikkelen die jou voortaan helpen in plaats van belemmeren.

6. Beter slapen

Een paar slechte nachten is misschien vervelend, maar voor je gezondheid niet erg. Structureel slecht slapen kan wel veel invloed hebben op je mentale gezondheid. Slecht slapen kent veel oorzaken en dus veel verbeter mogelijkheden – van praktische slaaphygiëne tot het aanpakken van stress.

7. Een gezonde leefstijl

Een gevleugeld gezegde – en niet voor niets: een gezonde geest huist in een gezond lichaam. Voedzame voeding en voldoende beweging zijn daarvoor essentieel. Hoe integreer je een gezonde leefstijl zodat je er blijvend voordeel van hebt?

8. Het vinden van een levensdoel en geluk

Niemand kan jou vertellen hoe je een betekenisvol leven leidt – alleen jij kan beslissen wat voor jou van waarde is, wat het best bij je past én wanneer je gelukkig bent. Hoe leef je in lijn met je eigen waarden? En hoe zorg je dat er niet te veel afleiding is om je doelen te bereiken?

De 8 beschreven thema’s zijn belangrijk voor mentaal welzijn. Maar moeten ze ook allemaal in optimale vorm zijn voor een optimale mentale gezondheid?

“Nee, niet alle thema’s spelen bij alle mensen altijd een even grote rol. Een gezonde leefstijl en voldoende nachtrust zijn wel voor iedereen belangrijk om het dagelijks leven goed door te komen. Daarnaast kun je je voorstellen dat in specifieke levensfases of bij belangrijke gebeurtenissen, bepaalde thema’s meer of minder aandacht vragen. Wanneer je bijvoorbeeld aan een nieuwe baan begint – een moment waarop veel mensen hun stresslevel wat meer in de gaten moeten houden. Of bijvoorbeeld het verlies van een dierbare – een gebeurtenis die vaak effect heeft op je stemming en die de relaties met de mensen om je heen nog belangrijker maakt.

Wat we centraal stellen wanneer we naar mentaal welzijn kijken, is dan ook niet: scoort iemand op alle genoemde thema’s standaard ‘goed’, maar: is er over een bepaalde periode voldoende balans? En bij mentale gezondheid wordt die balans bepaald door factoren die je energie geven (die bepalen je draagkracht) en factoren die je energie kosten (je draaglast).

Is jouw draaglast hoog door bijvoorbeeld een drukke baan en kleine kinderen, maar is er voldoende draagkracht dankzij een prettig sociaal leven, een gezonde leefstijl en een stabiele en veilige relatie? Dan zal je mentale gezondheid minder snel in het geding komen. Het behouden van die balans óf het herstellen ervan, vraagt om goede zelfzorg.”

Aan de slag met jouw mentale weerbaarheid

Een 10 scoren op alle thema’s is niet mogelijk en ook niet nodig voor meer mentale weerbaarheid. Wil je aan de slag met jouw mentale gezondheid? Met de volgende 4 tips maak je een mooie start.

1. Start klein

Stel jezelf een overzichtelijk doel, en spreek met jezelf af waar je half februari wil staan.

2. Vergeet alles-of-niets-denken

Gun jezelf de ruimte om te falen of om je af en toe niet aan een afspraak te houden. Leren gaat vaak in kleine stappen.

3. Herken de omstandigheden

Externe omstandigheden (zoals corona) kunnen veel invloed hebben op de beschreven thema’s. Herken waarom je even uit balans raakt – en besef dat de omstandigheden ook weer veranderen.

4. Hou jezelf scherp

Dat proberen we bij OpenUp ook – zowel persoonlijk als professioneel. Door bij de start van 2021 bijvoorbeeld onze persoonlijke waarden weer eens goed te onderzoeken – en om te bedenken hoe we die waarden dit jaar willen naleven én neerzetten.

Webinar:

Wil jij deze week actief aan de slag met je mentale gezondheid? Bekijk onze webinar ‘Hoe leid je een betekenisvol leven?’ terug.