Je volledige kracht benutten: een gids over zelfvertrouwen en eigenwaarde

20 apr ‘23
6 min
Zelfvertrouwen
Redactie OpenUp
Gecontroleerd door psycholoog Judith Klenter

Zelfvertrouwen en eigenwaarde hebben een grote impact op hoe we in het leven staan. Hoe je naar jezelf kijkt en je verhoudt tot de wereld om je heen kan verregaande invloed hebben op je emotionele toestand en je vermogen om met de uitdagingen van het leven om te gaan.

 

Als je een positief zelfbeeld hebt, geloof je in je eigen kunnen om met obstakels om te gaan en voel je dat je erkenning en respect verdient. Zo groeien je zelfvertrouwen en eigenwaarde en dat leidt weer tot een betere kwaliteit van leven.

 

Aan de andere kant wordt je emotionele welzijn ook negatief beïnvloed wanneer je constant twijfelt aan jezelf en jouw waarde als mens. Het is daarom belangrijk om te begrijpen dat zelfvertrouwen en eigenwaarde een essentiële rol spelen bij het vormgeven van ons levensplezier en een algeheel gevoel van tevredenheid en succes.

 

De betekenis van zelfvertrouwen en eigenwaarde

 

Hoewel de termen door elkaar worden gebruikt, is het goed om te weten wat het verschil is tussen eigenwaarde en zelfvertrouwen.

 

Zelfvertrouwen is de basis van succes. Het is het geloof in jezelf dat je in staat stelt om risico’s te nemen en nieuwe dingen uit te proberen. Psycholoog Judith Klenter geeft deze definitie:

 

“Zelfvertrouwen of zelfverzekerdheid is jouw kijk op jouw kunnen, je vaardigheden en gedrag. Het heeft te maken met het vertrouwen in je eigen vermogen om uitdagingen aan te kunnen en ‘succesvol’ om te gaan met de wereld om je heen.”

 

Eigenwaarde is even belangrijk om een gelukkig en zinvol leven te leiden. Het is het algehele gevoel van ‘er mogen zijn’ dat je ervaart. Iemand met hoge eigenwaarde accepteert diens eigen tekortkomingen en voelt dat diegene (los daarvan) liefde en respect verdient. Een gevoel van eigenwaarde is ook belangrijk voor het opbouwen en onderhouden van gezonde sociale relaties, een positieve instelling en het bereiken van succes. 

 

Kort samengevat is het verschil tussen eigenwaarde en zelfvertrouwen dat eigenwaarde verbonden is met de perceptie van je waarde als persoon, terwijl het bij zelfvertrouwen gaat om het geloof in je eigen vaardigheden en vermogen om te bereiken wat je wil. 

 

De termen worden vaak samen gebruikt, want ons gevoel van eigenwaarde heeft invloed op ons zelfvertrouwen – en andersom. Het hebben van een gezond gevoel van eigenwaarde leidt, net als genoeg zelfvertrouwen, tot een betere kwaliteit van leven en uiteindelijk ook een gezonder leven.

Heb je een gezond gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen? Belangrijke kenmerken

Volgens Brianna Gilmartin zijn er een paar eenvoudige manieren om te bepalen of je over een gezond gevoel van eigenwaarde beschikt. Een aantal voorbeelden:

 

  • Een positieve instelling en bereid zijn om te groeien door uitdagingen aan te gaan en te leren van fouten
  • Geloven dat je evenveel waard bent als anderen
  • Je behoeften goed kunnen uitdrukken en “nee” durven zeggen als dat nodig is
  • Bewust zijn van je sterke en zwakkere punten, en die accepteren

 

Daarentegen zijn aanwijzingen dat je misschien een lagere eigenwaarde hebt:

 

 

En als we kijken naar zelfvertrouwen, kan dat zich op de volgende manieren uiten:

 

  • Je stelt assertief grenzen, kunt je eigen behoeften prioriteit geven en ‘nee’ zeggen als dat nodig is.
  • Je neemt vol vertrouwen beslissingen en durft risico’s te nemen met de verwachting dat die een positieve uitkomst hebben

 

Net als bij eigenwaarde kun je een gebrek aan zelfvertrouwen ook herkennen aan een aantal kenmerken, zoals:

 

  •  Moeite hebben met het ontvangen van complimenten
  • De behoeften van anderen voorrang geven boven die van jezelf
  • Lage verwachtingen hebben van je capaciteiten en aarzelen om projecten aan te pakken.
  • Moeite met het onderhouden van gezonde relaties en het vermijden van spannende of uitdagende sociale situaties

Herken je één van de bovenstaande kenmerken? Hopelijk heb je “Ja, dit ben ik” geantwoord bij de eigenschappen van mensen met een hoge eigenwaarde of zelfvertrouwen. En is dat niet het geval, dan hoef je je ook geen zorgen te maken, want je kunt beide eigenschappen verder ontwikkelen!

 

Genetica en ervaringen uit het verleden spelen zeker ook een rol in je karakter, maar wist je dat je zelfvertrouwen en eigenwaarde geen vaststaand gegeven is? Je kunt het verder ontwikkelen en verbeteren door te oefenen, bijvoorbeeld door positief over jezelf te denken (en praten). Concentreer je op je sterke punten en alle goede dingen die je al hebt bereikt, in plaats van stil te staan bij tekortkomingen. Het kost wat tijd om je zelfvertrouwen en eigenwaarde te vergroten, maar de beloning is de moeite waard.

 

Hieronder geven we je een aantal praktische tips om je zelfvertrouwen te verbeteren, maar laten we eerst eens kijken wat voor invloed het kan hebben op verschillende onderdelen van je leven.

 

De positieve invloed van meer eigenwaarde en zelfvertrouwen

 

Op mentaal welzijn

 

Zelfvertrouwen is een essentieel onderdeel van ons mentaal welzijn. Mensen met een hogere eigenwaarde en zelfvertrouwen hebben meestal een positievere kijk op het leven, wat hun mentaal welzijn vaak vergroot. Deze mensen zijn ook beter in staat om uitdagingen aan te gaan in het leven en hun doelen na te streven.

 

Verschillende onderzoeken hebben een sterk verband aangetoond tussen zelfvertrouwen en positief mentaal welzijn. Leven zonder zelftwijfel, zorgen en angst leidt tot minder stress, en daarmee ook tot een leven met meer energie en motivatie.

 

Op de werkplek

 

Zelfvertrouwen is cruciaal op de werkplek, omdat het je in staat stelt risico’s te nemen en je verbeterpunten goed in te schatten, zodat je professioneel kunt groeien. Wanneer je als werknemer weinig zelfvertrouwen hebt, kan het zijn dat je het lastig vindt om nieuwe ideeën te delen of je niet zeker genoeg voelt om jouw mening of zorgen uit te spreken. Bovendien is zelfvertrouwen een belangrijke basis voor het bespreken van zorgen of feedback met een leidinggevende, en voor het vragen van hulp.

 

Het is ook van invloed op je vertrouwen in het succesvol afronden van taken en het halen van je prestatiedoelen, wat uiteindelijk bepaalt hoe jij jouw waarde voor het bedrijf ziet. Mensen met veel zelfvertrouwen hebben vaak betere relaties met collega’s, kunnen beter omgaan met uitdagingen en voelen zich meer voldaan in hun baan.

 

Bovendien bevordert zelfvertrouwen de creativiteit binnen een team en stimuleert het een omgeving van innovatie en samenwerking. Als teamleden zich op hun gemak voelen om hun eigen ideeën te uiten, is de kans groter dat ze tevreden zijn in hun functie.

 

In relaties

 

Mensen met vertrouwen in zichzelf hebben meestal ook gezondere relaties met anderen – of het nu gaat om vriendschappen, familie- of liefdesrelaties. Dat komt omdat ze beter in staat zijn om zich te uiten, grenzen te stellen en hun behoeften kenbaar te maken. En dat leidt vaak weer tot betere communicatie, meer vertrouwen en intimiteit in relaties.

 

Daarnaast helpt zelfvertrouwen je om gelijkgestemden aan te trekken en positieve relaties op te bouwen. Als je gelooft dat je liefde en respect waard verdient, zul je meer geneigd zijn om op zoek te gaan naar gezonde verbindingen. Daardoor kun je jezelf zijn en voel je je meer voldaan in relaties met anderen, wat weer helpt bij het ontwikkelen van een gezonde hechtingsstijl.

 

👉 Een relatie verbeteren? Lees hier meer over gezonde relaties: Een praktische gids voor betekenisvolle relaties

 

Praktische tips om je zelfvertrouwen en eigenwaarde te verbeteren 

 

  • Oefen met positieve praat: wees je bewust van hoe je tegen jezelf praat. Je ‘interne dialoog’ is een krachtig middel voor het aanleggen van zenuwnetwerken in de hersenen die je zelfbeeld bepalen. Dus wees zacht in hoe je tegen jezelf praat en kies je woorden bewust, alsof je tegen een vriend praat

 

  • Sta stil bij je prestaties en sterke punten: maak een lijst van 5 dingen in je leven waarin je bent geslaagd (hobby’s, talenten, prestaties op je werk, enz.). Neem de tijd om te waarderen wat je allemaal al goed doet.

 

  • Stel realistische, haalbare doelen. Want met elke taak die je succesvol afrondt, hoe klein ook, neemt je zelfvertrouwen toe. Je kunt klein beginnen en van daaruit opbouwen: bijv. een douche nemen, 3 mails beantwoorden, 5 minuten mediteren of een korte wandeling maken.

 

  • Voel het in je lichaam: psychologe Amy Cuddy en anderen hebben het positieve effect bestudeerd van een zelfverzekerde lichaamshouding op onze geest en hormonen. Dus zet je schouders naar achteren, hoofd omhoog en aarden met die voeten.

 

  • Zoek steun en begeleiding: het opbouwen van ons zelfvertrouwen en eigenwaarde kan een uitdaging zijn. Als je het gevoel hebt dat je op dit gebied hulp nodig hebt, aarzel dan niet om hulp te vragen

 

  • Houd successen bij door regelmatig deze vragen te beantwoorden: wat is iets wat je onlangs goed hebt gedaan? Wat heb je gedaan om dat te bereiken? Wat zegt dat voor goeds over jou?

 

  • En vier je successen! Heb je een promotie gekregen, een groot project goed afgerond? Vind een mooie manier om dat te vieren – bijvoorbeeld door er met collega’s bij stil te staan, ga uit eten met vrienden, trakteer jezelf op een dagje wellness.

 

👉 Ontdek meer! 10 tips voor meer zelfvertrouwen van psycholoog Jan

Hoe wil jij OpenUp gebruiken?

Groepssessies

Interactieve groepssessies en masterclasses om ervaringen te delen en praktische inzichten op te doen

Boek Space
1:1 sessies

Gemakkelijk toegang tot online sessies & chats met een gecertificeerde psycholoog, wanneer je wilt.

Boek consult
Zelfbegeleiding

Online cursussen & self-care materialen voor het verbeteren van je mentaal welzijn in je eigen tempo.

Ontdek meer