Geld en mentaal welzijn: zo ga je om met financiële stress

 

Geld en financiën is voor veel mensen niet hun favoriete onderwerp van gesprek, maar dat betekent niet dat het je stress hoeft te geven. Hoe eerder je leert omgaan met jouw zorgen en actie onderneemt, hoe makkelijker je de controle terug krijgt.

 

De link tussen financiële stress en mentale gezondheid

 

Financieel welzijn is een essentieel onderdeel van ons algeheel welzijn en onze gemoedsrust, schrijft Forbes. Als je geldzorgen hebt, helpt het om het verband tussen deze twee te begrijpen. 

 

“Je kunt ons cognitieve vermogen zien als een batterij vol energie die specifiek is bedoeld voor cognitief gebruik. En net als elke andere batterij wil je ‘m regelmatig opladen”, legt psycholoog Paul Hessels uit.

 

“Maar als je gestrest bent, heb je vaak minder energie om te gebruiken. Je cognitieve vermogen wordt aangetast. En hoe meer financiële zorgen, hoe minder tijd en ruimte om de dingen te doen die nodig zijn om die cognitieve batterij weer op te laden.” vertelt Paul. “Dit creëert een vicieuze cirkel.”

 

Financiële stress kan bijvoorbeeld het gevolg zijn van een laag inkomen waardoor je niet in je behoeften kunt voorzien of jezelf niet kunt onderhouden. Wanneer geldzorgen intens(er) wordt, kan dat effect hebben op zowel je mentale als je fysieke gezondheid.

 

Van financiële zorgen tot stress en angst…

 

Als je zorgen hebt over je financiële situatie, leidt dat vaak tot stress of angst. Een natuurlijke reactie van je lichaam als je bepaalde dingen niet kunt veroorloven die je wél nodig hebt. Denk aan aan dak boven je hoofd, eten, verwarming of de juiste zorg.

 

Daarnaast kunnen geldzorgen invloed hebben op je sociale leven. Je voelt je misschien alleen omdat je anderen niet wilt opzadelen met je zorgen, of schuldig omdat je steun nodig hebt.

 

Als je in gevaar bent, gaan je hersenen in de actiestand om er alles aan te doen om jezelf en je geliefden weer in veiligheid te brengen. Vroeger was dit nuttig, want het bereidde je lichaam voor om te vechten of te vluchten (bijvoorbeeld voor die beer die voor je neus staat).

 

Deze trigger bestaat nog steeds in onze hersenen, maar is net even wat minder nuttig dan vroeger. Er is immers heel wat anders nodig om jouw financiële zorgen op te lossen dan om te ontsnappen van een beer.

 

En dus blijven onze hersenen in de actiemodus, terwijl we (nog) niet goed weten wat de juiste acties zijn om te nemen. Met als gevolg: een stand van chronische alertheid. En deze alertheid kan op zijn beurt allerlei stress-gerelateerde symptomen aanwakkeren, zoals vermoeidheid, hoofdpijn, een somber gevoel en een slechte nachtrust. 

 

… en van stress en angst tot financiële zorgen

 

Als je niet lekker in je vel zit, gestrest bent of je mentaal minder of niet goed voelt, merk je dat vaak aan o.a. je concentratie, geheugen en stemming. Je hebt misschien moeite om je te focussen en dingen te onthouden.

 

Maar laten nou net deze eigenschappen belangrijk zijn bij het op orde krijgen van je financiële situatie. Met minder brain space wordt het uitdagender om het overzicht te behouden en beslissingen te nemen over bijvoorbeeld je inkomsten en uitgaven.

 

Daarnaast is het lastiger om nee te zeggen te verleidingen als je cognitieve bronnen zijn uitgeput. Je koopt bijvoorbeeld dingen die je op de korte termijn beter doen voelen, maar die je eigenlijk niet nodig hebt.

 

“Denk maar ’s aan een lange werkdag waarop je al je denkkracht hebt gebruikt”, zegt Paul. “De kans is waarschijnlijk groter dat je liever eten bestelt in plaats van zelf de keuken in duikt om een gezonde maaltijd klaar te maken. Zeker in vergelijking met een dag waarop je genoeg tijd had om te ontspannen.”

 

Als je gestrest bent, ben je eerder geneigd om voor gemak te kiezen. Ondanks dat dat financieel gezien niet altijd de beste optie is.

 

Hoe ga je om met financiële zorgen?

 

Maar hoe zorg je er dan voor dat jouw geldzorgen je niet belemmeren in je dagelijks leven? Het antwoord: door voldoende mental brain space te creëren om hiermee te dealen. Onderstaande tips helpen je hierbij.

 

1. Vraag om hulp

 

Het is verleidelijk om jouw financiële zorgen voor jezelf te houden, omdat je anderen er niet mee wilt lastigvallen of je situatie liever voor jezelf houdt.

 

Toch is het verstandig om juist open te zijn over wat er aan de hand is en jouw situatie met anderen te bespreken. Het lucht op om erover te praten (met bijvoorbeeld vrienden of familie) en verlicht je lasten. Je hoeft het niet allemaal alleen te dragen en op te lossen.

 

Het helpt ook om met een deskundige of financieel adviseur in gesprek te gaan. Zij kunnen niet alleen jouw situatie relativeren, maar reiken ook praktische oplossingen aan. Er zijn veel organisaties die gratis financieel advies bieden, of het nu gaat om schuldbeheer, budgettering of financiële hulp in het algemeen. Hulp durven vragen is een sterkte, geen zwakte. 

 

2. Plan tijd in om te piekeren

 

Als we ons zorgen maken, gaan we piekeren. Dat is menselijk gedrag: het is de manier waarop ons brein tot een oplossing komt. Dat werkt goed als je invloed hebt op de situatie en er daadwerkelijk een oplossing is. Maar minder goed als je er geen invloed op hebt. We kunnen immers niet elk aspect van ons leven beïnvloeden. 

 

Als je je zorgen maakt, helpt het daarom om deze onder te verdelen in de volgende drie categorieën: 

 

1. Dingen waar ik direct invloed op heb
2. Dingen waar ik indirect invloed op heb
3. Dingen waar ik geen invloed op heb

 

Bekijk voor deze oefening de cirkel van invloed:

Ons brein is geprogrammeerd om zich zorgen te maken over alles. Dat waar we invloed op hebben en dat waar we geen invloed op hebben. We piekeren ons wat af. En dat kan nogal vermoeiend zijn als je erin vast komt te zitten. 

 

Probeer daarom voor jezelf één moment op de dag te kiezen waarop je bewust zo hard mag piekeren als je wil (bijvoorbeeld na je werkdag) over de dingen waar je geen controle over hebt. Doe dit voor maximaal vijftien minuten. Schrijf desnoods dingen op als je dat fijn vindt. Dit noemen we het piekerkwartier. Na dit kwartier, hoef je je niet meer bezig te houden met deze dingen. Dat heb je immers al gedaan.

 

Als je merkt dat je later op de dag weer nadenkt over de dingen waar je geen invloed op hebt, zeg je tegen jezelf: “Niet nu, ik heb mijn piekerkwartier al gehad (of die komt nog). Ik richt nu mijn aandacht op andere dingen.”

 

3. Zorg voor een gezonde leefstijl

 

Zoals we hierboven al zeiden, is het uitdagender om gezonde gewoonten aan te houden als je stress hebt of niet lekker in je vel zit. Maar juist het zorgen voor een goede en gezonde routine helpt je om je beter te voelen. Probeer om:

 

• Gezond te eten (voldoende groente en fruit)
• Voldoende te bewegen (yoga, wandelen, zwemmen, hardlopen, wat vind je leuk om te doen?)
• Je dagen te structureren
• Een goed slaapritme aan te houden (op vaste tijden naar bed en uit bed)
• Alcohol en drugs te vermijden
• Genoeg te ontspannen (neem een bad, lees een boek, ga wandelen in de natuur)

 

Met een kleine disclaimer: wees niet te streng voor jezelf. Als je een lange en vermoeiende dag hebt gehad, mag je best genieten van een avondje Netflix op de bank. De wereld stort niet in als je even niks doet. En pak daarna je gezonde gewoontes weer met nieuwe energie op.

 

4. Beoefen mindfulness

 

Stress ontstaat vaak door gedachten aan dingen die mis kunnen gaan in de toekomst. Mindfulness helpt je om je niet mee te laten slepen door deze gedachten en veerkrachtiger te zijn.

 

Mindfulness en ademhalingstechnieken helpen je om eventuele stress, gedachten en angsten los te laten en je er niet door laten mee te slepen. Probeer bijvoorbeeld eens deze mindfulness-oefening om je gedachten te kalmeren.

 

Ook interessant: Energiecrisis & financiële stress: dit kun je als HR-professional doen

 

To sum up

 

Als je het gevoel hebt dat de stress over je financiële situatie teveel wordt, zoek dan hulp. Door je zorgen te delen met vrienden of familie, verminder je stress en voel je je minder alleen. Ook helpt het om op zoek te gaan naar een steungroep of professionele hulp op het gebied van financiën.

 

Weet dat je altijd professionele support kunt zoeken om om te gaan met je gevoelens en gedachten. Praten met een psycholoog lucht op en biedt je de juiste tools om je niet door je zorgen te laten meeslepen.