In de rubriek ‘De OpenUp van ..’ vertelt iemand openhartig over zijn leven. Onderwerpen als zingeving, bewustwording, twijfels en inzichten komen voorbij. En hoe speelt psychologie een rol in hun leven? We vragen het in deze derde aflevering aan ondernemer Floris Rost van Tonningen, medeoprichter van onder meer IEX en Hyves en investeerder in diverse startups.
Hoe gaat het nu met je?
“Goed, ik ben lekker druk met een aantal projecten die in een stroomversnelling zijn gekomen. Dat is aan de ene kant heel leuk, ik krijg er veel energie van. Maar het is ook een uitdaging om dit goed te managen, om m‘n aandacht niet te veel te laten versnipperen. Je hebt zo’n stroomversnelling niet altijd in de hand, waardoor het soms wat intensiever is dan andere momenten. Ik probeer dus de balans een beetje te vinden.”
“We hebben ons oude ritme snel weer opgepakt, vroeg opstaan, als gezin ontbijten en om 9 uur allemaal aan het (school)werk.”
“Het thuiswerken door het coronavirus zorgde wel voor een uitdaging met drie kleine kinderen thuis. Ons gezamenlijke ritme viel weg, waardoor we erg moesten zoeken naar een nieuwe modus. We hebben ons oude ritme snel weer opgepakt, vroeg opstaan, als gezin ontbijten en om 9 uur allemaal aan het (school)werk. In de pauze liepen we samen een rondje buiten. Die structuur aanhouden heeft wel goed geholpen. Rust, reinheid en regelmatig was het toch?”
Wat geeft jou een vervullend gevoel?
“Ik krijg heel veel energie van flow-ervaringen. Toen ik twintig jaar oud was las ik het boek ‘Flow’, van de Hongaars-Amerikaanse psycholoog Mihaly Csikszentmihalyi en dat was voor mij een grote bron van inspiratie. Flow draait om ervaringen waar mensen volledig in opgaan, met al hun aandacht. Het kan iets kleins zijn, zoals een sport, een goed gesprek, of een creatieve uitdaging. Maar je kan het ook breder zien, zoals in flow zijn met je persoonlijke missie.”
“Wil je echt iets blijven ervaren, dan moet je alle ruis managen.”
Heb je vaak dit soort flow ervaringen?
“Te weinig. Iets met al je aandacht doen en tussendoor niet gestoord worden, dat is steeds meer een uitdaging geworden. Er is zoveel afleiding om ons heen, notificaties gaan de hele dag door. Wil je iets echt blijven ervaren, dan moet je alle ruis managen. Een bron van afleiding is bijvoorbeeld mijn iPhone. Deze heeft bruikbare tools als een agenda, maps, notities, de camera. Daardoor gebruik je ‘m ook voor veel verschillende dingen, maar is er ondertussen ook veel afleiding van minder nuttige functionaliteiten. Dat is voor mij nog wel eens een uitdaging.”
Hoe ga je daarmee om?
“Ik probeer bewust te zijn van dit soort afleidingen in mijn dagelijks leven en die dan een beetje te managen. Ik heb bijvoorbeeld mijn Iphone een tijdje ingeruild voor een simpele Nokia, maar dat werkte uiteindelijk niet voor mij. Het gaat er denk ik meer om dat je je bewust wordt van de voor- en nadelen van dit soort tools en daar een goede modus in vinden.”
Ik heb bijvoorbeeld mijn Iphone een tijdje ingeruild voor een simpele Nokia, maar dat werkte uiteindelijk niet voor mij.
“Bijvoorbeeld: hoe vaak moet ik m’n mail checken per dag? Is dat tien of twintig keer, of volstaat één keer ook? Als ik er een flow-ervaring van maak, dan ga ik dertig minuten met mijn volle aandacht met mijn mails aan de slag, zonder afleiding, en zet ik m’n inbox daarna weer uit. Naar die modus ben ik altijd op zoek.”
Is er een moment in je leven geweest waarbij je achteraf gezien graag mentale hulp had gehad?
“Als je heel intensief met een project bezig bent, zoals bij IEX en Hyves, kan het zijn dat je vergeet om ook aandacht te geven aan belangrijke zaken die niet urgent zijn. Dat komt later wel, denk je. Maar een paar simpele practices van 15 of 30 minuten per dag kunnen daarbij al een groot verschil maken.”
“Als je de hele dag aan staat, door alle triggers en prikkels, maak je andere keuzes dan wanneer je ontspannen bent.”
“Wat goed werkt voor mij is een aantal keer per dag in- of juist uitchecken. Even alles loslaten, vertragen en dan weer met een fris perspectief aan de slag. Los van het feit dat ik hierdoor meer energie heb aan het eind van de dag, helpt het ook bij het maken van betere keuzes.”
Wat brengt dit vertragen je?
“Iemand zei me ooit eens dat je als ondernemer eigenlijk maar twee of drie echt belangrijke keuzes per maand hoeft te maken. De rest is minder belangrijk in het grotere geheel. Maar voor die twee of drie keuzes moet je dan wel ruimte en tijd voor vrijmaken. Topsporters weten al jaren dat je piekinspanningen moet afwisselen met momenten van rust. Zij zijn daar expert in. Het is een vorm van dagelijks onderhoud van jezelf. Als je de hele dag aan staat, door alle triggers en prikkels, maak je andere keuzes dan wanneer je ontspannen bent.”
“Ik ga er dus niet te krampachtig mee om, dan wordt het een ding op zichzelf.”
“Ik probeer dit nu zoveel mogelijk toe te passen, met wisselend succes. Soms zit ik een paar weken in een goede flow, maar ik heb ook periodes waarin mijn aandacht wordt opgezogen door afleidingen. Daarom werkt dat uitchecken goed, om mezelf even te herinneren aan dit soort principes. En er zijn ook zeker dagen waarop dat minder goed werkt. Dan merk ik dat op en besluit ik het morgen weer te proberen. Ik ga er dus niet te krampachtig mee om, dan wordt het een ding op zichzelf.”
Op welke eigenschap ben je trots en waarom?
“Trots is voor mij niet het goede woord. Maar als ik kijk naar waar ik het meeste plezier uit haal, dan is dat van nieuwe dingen leren. Dat gebeurt bij mij vaak vanuit een intrinsieke nieuwsgierigheid, ik wil zien hoe iets werkt. Daar komt ook geduld bij kijken. Nieuwe dingen leren is in het begin vermoeiend, als niets lukt en het nog te veel energie kost. Zoals dat ook met sporten gaat. Wil je leren kitesurfen, dan ben je eerst drie of vier dagen aan het worstelen, vooral met jezelf. Maar dat is onderdeel van het proces, die onwennigheid en het oncomfortabel zijn. Ook dat is deel van de uitdaging en de ervaring.”
“Ik wilde al jaren kiten maar dat kwam er nooit van omdat je het niet even in een middag leert. Dus ben ik met m’n broer een week naar Egypte gegaan om het te leren. Dat was een mooie flow-ervaring waar ik vervolgens nog dagen op kon teren. Maar ook een nieuw vak leren en de ontwikkelingen in de technologie bijhouden, vind ik leuk. Ik wil op de hoogte blijven van wat er mogelijk is en zo blijf ik ook zoeken naar wat ik wil leren.”
Op wat voor momenten pas jij psychologie toe in je leven?
“Ik probeer een aantal principes uit de positieve psychologie toe te passen. Bijvoorbeeld de fixed mindset versus growth mindset, van psycholoog Carol Dweck. Deze theorie draait om hoe je kijkt naar dingen die in je leven gebeuren. Ben je gefixeerd op het behalen van resultaat op korte termijn, dan kan dat ook je persoonlijke groei beperken, zegt zij. Heb je een growth mindset, dan maakt het niet uit dat je fouten maakt, zoek je de uitdaging en leer je daar ook van. En op lange termijn zijn de resultaten dan vaak ook nog beter.”
“Een van de principes van de positieve psychologie is hoe je tegenslagen in je leven uitlegt aan jezelf.”
“Ik las eens over een oud-wereldkampioen schaken die de growth mindset toepaste. Hij koos ervoor om tegen betere schakers te spelen, waardoor hij vaak verloor. Maar daardoor leerde hij wel veel van al die potjes, hij zocht de weerstand op. Had hij een fixed mindset, dan had hij alleen tegen mindere spelers gespeeld, alles gewonnen en dus ook niets geleerd.”
Een van de principes van de positieve psychologie is hoe je tegenslagen in je leven uitlegt aan jezelf. Je kan het persoonlijk maken en allesomvattend, of benaderen vanuit een ander perspectief waarin je accepteert dat het is gebeurd en het de volgende keer anders doet.”
‘Als je te veel bezig bent met het voorkomen van fouten, dan beperk je je persoonlijke groei en probeer je ook niets nieuws’
“Bij een simpele tegenslag kan je hier maanden van balen, of dankbaar zijn voor de les die erin verscholen zit. Maar dankbaar zijn voor tegenslag, kan lastig zijn. Het gaat een beetje tegen onze natuur in en je ziet het ook weinig om je heen. Op sociale media zie je vaak de perfecte levens van mensen die succesvol lijken. Neem je dat te serieus, dan lijkt het soms of het maken van fouten er niet bij hoort. Plus, als je te veel bezig bent met het voorkomen van fouten, dan beperk je je persoonlijke groei en probeer je ook niets nieuws.”
Wat is het meest nuttige advies dat je zelf ooit gehad hebt?
“Let op je ademhaling, zei iemand ooit tegen me. Je ademhaling is er altijd, en het is een perfect anker voor bewustwording en meditatie. Om terug te komen in het nu. Het is een van de weinige onderdelen van ons zenuwstelsel die we zelf bewust kunnen beïnvloeden. Bij stress kan je jezelf in een paar minuten tijd in een andere staat brengen met hulp van je ademhaling. En het vertelt ook veel over de staat waarin je op dat moment verkeert.”
“Je ademhaling is er altijd, het kost niks en je kan jezelf in korte tijd wat oefeningen aanleren die je helpen.”
“Een ademhalingsoefening is ook goed toe te passen als onderdeel van een flow-ervaring. Maak je tijd om even uit te checken na een periode van focus, dan werkt dat goed. En soms betekent dit dat je tijdens een rustmoment gewoon even stilstaat bij je ademhaling en even voor je uit staart, of je doet het juist voordat je aan iets begint. Je ademhaling is er daarnaast altijd, het kost niks en je kan jezelf in korte tijd wat oefeningen aanleren die je helpen. Briljant in zijn eenvoud.”
